Ανασφαλείς και φοβισμένοι αισθάνονται οι Κρητικοί απέναντι στην εγκληματικότητα

Ανασφαλείς και φοβισμένοι αισθάνονται οι Κρητικοί απέναντι στην εγκληματικότητα

ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Ανασφάλεια και φόβος διακατέχει τους Κρητικούς εξαιτίας της αυξημένης εγκληματικότητας, η οποία παρατηρείται στο νησί μας τελευταία. Αυτό είναι το κυρίαρχο συμπέρασμα έρευνας που διενήργησε το Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης του Τμήματος Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης. Η έρευνα έγινε από τις 6 έως τις 9 Απριλίου σε δείγμα 1011 νοικοκυριών και σε μια «γκάμα» ηλικιών από 18 έως 60 ετών, και στους τέσσερις νομούς του νησιού μας.

Του Νίκου Αγγελάκη

Ο υποψήφιος Διδάκτωρ
του Πολυτεχνείου Κρήτης
κ.Γ.Ματαλιωτάκης Ένα άλλο αξιοσημείωτο συμπέρασμα της έρευνας είναι η απαισιοδοξία που τρέφουν οι Κρητικοί όσον αφορά στην αντιμετώπιση αυτής της εγκληματικότητας. Μια απαισιοδοξία η οποία επεκτείνεται και μετατρέπεται σε μια βαθύτατη έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στο κράτος και τους θεσμούς του.

Είναι ενδεικτικά της κατάστασης αυτής τα ποσοστά που αναφέρονται στ αποτελέσματα της έρευνας. Έτσι, ένα ποσοστό 38% δηλώνει ότι αισθάνεται ανασφάλεια όταν κυκλοφορεί στους δρόμους, ενώ ένα ποσοστό 40,6% εκφράζει φόβους ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να πέσει θύμα κλοπής, ληστείας ή άσκησης βίας.

Η έρευνα, που φέρει τον τίτλο, «Παγκρητια Δημοσκόπηση για την Εγκληματικότητα και τη Θυματοποίηση», διεξήχθη υπό την εποπτεία τετραμελούς ομάδας καθηγητών, την οποία αποτελούν, ο Διευθυντής Εργαστηρίων Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης και Συστημάτων Χρηματοοικονομικής Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης, Καθηγητής κ. Κων/νος Ζοπουνίδης, ο Υποψήφιος Διδάκτορας του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Γεώργιος Ματαλλιωτάκης, ο Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου και Καθηγητής Παραπτωματικότητας στο Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του ΑΤΕΙ Κρήτης κ. Γιώργος Παπακωνσταντής και ο Διδάκτορας του Πολυτεχνείου Κρήτης κ. Μιχάλης Νικολαράκης. Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι κύριοι Παπακωνσταντής και Νικολαράκης είναι πρώην αξιωματικοί της Ελληνικής Αστυνομίας.

Οι τέσσερις καθηγητές υπογράφουν, βεβαίως, και το κείμενο των
Ο καθηγητής του
Πολυτεχνείου Κρήτης
κ.Κων. Ζοπουνίδης συμπερασμάτων της έρευνας και, μεταξύ άλλων, αναφέρουν: «Κατά κανόνα μια δημοσκόπηση που βεβαίως πραγματοποιείται με δειγματοληψία κατά την οποία το δείγμα πρέπει να περιέχει τις χαρακτηριστικές ιδιότητες του πληθυσμού ως μικρότερο είδωλο αυτού, καταγράφει τις τάσεις που αναπτύσσονται και τις απόψεις του κοινού κατά το χρονικό διάστημα της διεξαγωγής της.

Στην προκειμένη περίπτωση η άποψη των πολιτών για την εγκληματικότητα και τη θυματοποίηση στην Κρήτη καταγράφεται ύστερα από τα γεγονότα του Δεκεμβρίου και άλλες μορφές καθημερινής βίας του τελευταίου διαστήματος. Οι πολίτες δέχονται επιθέσεις από παντού, η απειλή της ανεργίας και οι απολύσεις, η απώλεια εισοδήματος και οι απελπισμένοι μετανάστες απειλούν να γίνουν πρόβλημα υψίστης σημασίας για την ελληνική κοινωνία σύμφωνα με τους ειδικούς.

Η εμφάνιση χαρακτηριστικών ιδιαιτεροτήτων του Κρητικού λαού, η οικονομική ανασφάλεια, σε συνδυασμό με τις αιματηρές ληστείες και τα τρομοκρατικά χτυπήματα, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα.

Όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται από την ανάλυση των δεδομένων η γνώμη των πολιτών για την εγκληματικότητα στην Ελλάδα προκαλεί έντονο προβληματισμό και ανησυχία, αφού ένα συντριπτικό ποσοστό της τάξεως του 89,0 % δηλώνει ότι το θέμα της εγκληματικότητας στην Ελλάδα χειροτέρευσε κατά τον τελευταίο χρόνο, 8,2 % παρέμεινε ίδια και μόλις ένα ελάχιστο ποσοστό 1,6 % του δείγματος δήλωσε πως καλυτέρευσε.

Σαφώς επηρεασμένη από τη σημερινή κατάσταση φαίνεται να είναι και η κοινή γνώμη των κατοίκων της Κρήτης οι οποίοι υποστηρίζουν σε ποσοστό 25,8 % ότι η εγκληματικότητα στην Κρήτη είναι πολύ αυξημένη σε σχέση με άλλες περιοχές. Το 29,9 % του πληθυσμού υποστηρίζει πως η είναι λίγο αυξημένη και το 28,6 % ότι είναι ίδια με τις άλλες περιοχές. Στον αντίποδα το 13,3 % του πληθυσμού υποστηρίζει πως η εγκληματικότητα στην Κρήτη είναι λιγότερη από ότι στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας.

Σε ερώτηση, αν από την πολιτεία ασκείται συγκεκριμένη πολιτική κατά του εγκλήματος, η γνώμη των πολιτών της Κρήτης έχει αρνητικό ισοζύγιο αφού το 49,3% των πολιτών διατυπώνει αρνητική ή μάλλον αρνητική άποψη και μόλις το 39,1 % εκφράζεται θετικά.

Τη διάσταση αυτή που αναπτύχθηκε ότι το κράτος δε ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του σε θέματα ασφάλειας επιβεβαιώνουν τα ευρήματα της παρούσας δημοσκόπησης, όπου σε σχετική ερώτηση οι πολίτες υποστηρίζουν σε ποσοστό 26,8 % ότι στην Κρήτη η αστυνομία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει επιτυχώς την πάταξη της εγκληματικότητας αλλά οι πολιτικοί εμποδίζουν το έργο της.

Το 1/5 περίπου (21,0%) του πληθυσμού της Κρήτης δήλωσε ότι κύριος λόγος της μη αποτελεσματικής αντιμετώπισης της εγκληματικότητας στο νησί είναι η ανεπάρκεια και η διαφθορά των ίδιων των αστυνομικών. Το 19,7 % πως η αστυνομία στην Κρήτη δεν κάνει καλά τη δουλειά της, το 17,8 % πως η αστυνομία χρειάζεται δραστικές αλλαγές στην εκπαίδευση και την οργάνωση της και ένα ποσοστό ύψους 10,4 % δήλωσε πως η πάταξη της εγκληματικότητας στην Κρήτη είναι εφικτή γιατί η αστυνομία έχει τη δυνατότητα και κάνει σωστά τη δουλειά της. Όσον αφορά δε στην αστυνόμευση στη Κρήτη η πλειοψηφία (74,6 %) των πολιτών δηλώνει ότι έχουν καιρό να δουν αστυνομικούς να περιπολούν στη γειτονία ή να συναντήσουν κάποιο μπλόκο. Ένα ποσοστό ύψους 16,6% βλέπει αστυνομικούς ή μπλόκα περιστασιακά και μόλις το 8,0% των πολιτών υποστηρίζει ότι συναντούν συχνά αστυνομικούς να περιπολούν στη γειτονιά τους.

Ευθύνες όμως για ανεπαρκή δράση κατά της εγκληματικότητας αποδίδονται και στους φορείς της τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμους και Νομαρχίες). Οι πολίτες υποστηρίζουν σε ποσοστό κοντά στο 60 % ότι οι Δήμοι και οι Νομαρχίες δεν αναπτύσσουν κατάλληλες δράσεις για την πάταξη της εγκληματικότητας, δε λαμβάνουν μέτρα, δε συνεργάζονται με την αστυνομία και δεν ενημερώνουν τους πολίτες. Αντίθετη άποψη διατυπώνει το 35 % του δείγματος υποστηρίζοντας ότι οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης συμβάλλουν την προσπάθεια κατά της εγκληματικότητας.

Αξιοσημείωτο είναι ότι τα 2/3 του δείγματος υποστηρίζουν πως η καταπολέμηση της εγκληματικότητας δεν είναι αρμοδιότητα μόνο του κράτους, ενώ ένα ποσοστό της τάξεως του 30,4 % διατυπώνει αντίθετη άποψη. Γενική εκτίμηση φαίνεται να αποτελεί 66,2 % ότι οι πολίτες μπορούν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, ενώ το 16,9 % βλέπει ως εφικτή τη συμβολή των πολιτών στην αντιμετώπιση της εγκληματικότητας με την προϋπόθεση να είναι πιο συνεργάσιμη και υπεύθυνη η αστυνομία. Χαρακτηριστικό είναι όμως ότι στην ίδια ερώτηση το 24 % του δείγματος θεωρεί πως οι πολίτες δεν μπορούν να συμβάλλουν στην προσπάθεια κατά της εγκληματικότητας.

Η έρευνα επεκτάθηκε και στο βαθμό εμπιστοσύνης της κοινωνίας απέναντι στην ελληνική δικαιοσύνη, όπου μόλις το 10,5 % δήλωσε πως την εμπιστεύεται απόλυτα, το 21,7 % των πολιτών αφήνει σαφείς αιχμές για το έργο της δηλώνοντας ότι εμπιστεύεται την ελληνική δικαιοσύνη αναλόγως την περίσταση. Το 42,5 % την εμπιστεύεται σε μέτριο, ενώ το 19,2 % δηλώνει πως δεν έχει καμία εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη.

Η προβολή των στερεοτυπικών χαρακτηριστικών του αλλοδαπού μετανάστη, όπως αυτή κυριάρχησε στην χώρα μας την τελευταία δεκαπενταετία, είναι προφανής. Παρόλο που ένα ποσοστό 54,4% υποστηρίζει ότι στην Ελλάδα το ίδιο εγκληματούν όλοι, το 40,6 % του δείγματος πιστεύει πως οι εγκληματίες στην Ελλάδα είναι αλλοδαποί στο μεγαλύτερο ποσοστό. Την αντίθεση του στις παραπάνω απόψεις εκφράζει το (2,5 %) υποστηρίζοντας ότι οι πλειοψηφία των εγκληματιών είναι Έλληνες.  

Η εικόνα φοβισμένου πολίτη καταγράφεται στην Κρήτη τη δεδομένη στιγμή καθώς οι κάτοικοι βιώνουν συναισθήματα ανασφάλειας έχοντας στο μυαλό τους την ιδέα ότι θα πέσουν θύμα τα εγκληματικών ενεργειών. Οι ίδιοι δε νιώθουν προστατευμένοι μέσα στο σπίτι τους (34,9 %), ενώ το 35,5 % αισθάνεται μέτρια προστασία εντός της οικίας του. Οι πολίτες φοβούνται να περπατήσουν στο δρόμο τις βραδινές ώρες και αισθάνονται ευάλωτοι στην καθημερινή πραγματικότητα. Χαρακτηριστικά, το 37,9 % των κατοίκων της Κρήτης απάντησαν πως αισθάνονται πολύ ή αρκετή ανασφάλεια όταν κυκλοφορούν στο δρόμο, διατυπώνοντας παράλληλα την άποψη ότι κινδυνεύουν περισσότερο κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής κα της χειμερινής περιόδου με ποσοστά 43,6% και 36,2 αντίστοιχα.

Αρνητικές καταγραφές όπως προαναφέραμε είχαμε σύμφωνα με τις απαντήσεις των πολιτών σε ερώτηση για την πιθανότητα που δίνουν να πέσουν οι ίδιοι θύμα κάποιας εγκληματικής ενέργειας. Σε ποσοστό 40,6 % θεωρούν πως η πιθανότητα να είναι θύματα είναι μεγάλη ή πολύ μεγάλη, 26,1 % μικρή και 23,6 % ελάχιστη. Ενώ το 9,6 % του δείγματος δεν απάντησε στη συγκεκριμένη ερώτηση. Οι πολίτες αισθάνονται ευάλωτοι σε πιθανές επιθέσεις και δεν είναι ικανοποιημένοι από την ποιότητα ζωής τους δηλώνοντας κατά το ήμισυ 51,0 % ότι έχουν αλλάξει τις συνήθειές της ζωής τους εξαιτίας του φόβου μην πέσουν θύμα εγκληματικής ενέργειας.

Η έρευνα επεκτάθηκε και στον προσδιορισμό του ποσοστού των πολιτών που έχουν πέσει θύματα εγκληματικών ενεργειών όπως βίαιη επίθεση, κλοπή, ληστεία, βανδαλισμού και διάρρηξη κατοικίας και αυτοκινήτου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι σε όλες τις προαναφερθείσες μορφές θυματοποίησης τα ποσοστά των πολιτών που προσδιορίστηκαν από την έρευνα και δήλωσαν ότι έχουν πέσει θύμα τέτοιων ενεργειών οι ίδιοι ή φίλοι και συγγενείς τους κυμαίνονται σε ένα εύρος 23,2 % έως 27,3 %. Στην περίπτωση όμως των διαρρήξεων σπιτιών το ποσοστό αυτό φτάνει το 30,3 %. Από την ανάλυση των δεδομένων χαμηλότερη συχνότητα στη Κρήτη φαίνεται να λαμβάνουν χώρα πράξεις βανδαλισμού συγκεντρώνοντας ποσοστό μόλις 8,9 %.

Αντιφατικές υπήρξαν οι απαντήσεις σχετικά με την ενημέρωση, καταγγελία στην αστυνομία στις περιπτώσεις όπου οι πολίτες έπεσαν θύμα εγκληματικών ενεργειών. Το 51,7 % των πολιτών δεν κατήγγειλε το περιστατικό στην αστυνομία με αρκετούς να υποστηρίζουν πως δεν έγινε καταγγελία στις αρχές θεωρώντας ότι η αστυνομία δεν μπορεί να τους βοηθήσει.

Όσον αφορά στην άποψη της κοινής γνώμης απέναντι στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται οι εγκληματικές ενέργειες από τα ΜΜΕ, δηλαδή αν αυτός ανταποκρίνεται στην αλήθεια ή είναι υπερβολικός για λόγους τηλεθέασης, αύξησης πωλήσεων κλπ , επικρατεί η άποψη με συντριπτικά ποσοστά (86,8%) ότι είναι υπερβολικός ή μάλλον υπερβολικός. Συγχρόνως όμως υπάρχει ένα ποσοστό της τάξεως του 9,7 % που πιστεύει πως ο τρόπος παρουσίασης των εγκληματικών ενεργειών από τα μέσα ενημέρωσης ανταποκρίνεται στην αλήθεια».