Κρουαζιέρα Σαντορίνης. Αγκάθι ή ανθός;
Τα πρέπει, οι ντροπές, ο στρατηγικός σχεδιασμός και η κονόμα…
Γράφει ο δημοσιογράφος Βασίλης Κασιμάτης
Ιστορικά το νησί της Σαντορίνης υποδέχεται την κρουαζιέρα από το 1968. Εκείνα τα χρόνια και ειδικότερα τις δεκαετίες ’80 & ’90 η κρουαζιέρα βρισκόταν στο απόγειό της ποιοτικά. Και σαφώς θα συμφωνήσουμε όλοι, ότι η Κρουαζιέρα ήταν αυτό που απογείωσε εκείνες τις δεκαετίες το νησί και το έκανε γνωστό στα πέρατα του κόσμου. Όμως άλλο η τότε Κρουαζιέρα και άλλο … η σημερινή! Καμία σχέση μεταξύ τους. Δύο εντελώς πλέον διαφορετικά πράγματα.
Κι αυτό, αφού οι “μεγαλοκαρχαρίες” εφοπλιστές των κρουαζιερόπλοιων είδαν ακολούθως εκείνων των δεκαετιών, ότι «η φτήνια φέρνει τον παρά» και μετέτρεψαν τη κρουαζιέρα σε ένα ακραιφνώς βιομηχανοποιημένο τουριστικό προϊόν, παρέχοντας υπηρεσίες με πάμφθηνα τουριστικά πακέτα σε άκρως δελεαστικές τιμές, αλλάζοντας πέρα για πέρα το ύφος και δημιουργώντας τη νέα παραλλαγή του «all inclusive» … αυτή τη φορά… στην θάλασσα καταστρέφονται συνάμα και ταυτόχρονα πολλούς δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς στο κόσμο όπως και η Σαντορίνη. Η απεριόριστη κατανάλωση (all inclusive) εντός του πλοίου λειτουργεί αποτρεπτικά στον επιβάτη, προκειμένου να αγοράσει ακόμα και ένα μπουκαλάκι νερό στα μέρη που επισκέπτεται.
Ως αποτέλεσμα, τα κρουαζιερόπλοια μεγάλωσαν, έγιναν τεράστιες πόλεις πια, για να χωρούν πολλούς φθηνούς επιβάτες, ενώ την ίδια ώρα η μόλυνση του περιβάλλοντος στα λιμάνια που επισκέπτονται είναι πλέον πάρα πολύ μεγάλη, αφού για να ηλεκτροδοτήσεις ένα πλοίο 5 ή 6 χιλιάδων ατόμων (μια μικρή πόλη) απαιτείται μεγάλο φορτίο στις πετρελαιοκίνητες ηλεκτρογεννήτριες. Πόσο μάλλον δε, όταν αυτά τα πλοία είναι 6 ή 8 κάθε φορά στο κόλπο της Καλντέρας.
Κατά συνέπεια το φθηνό εισιτήριο αυτών των πλοίων έφερε και τραγικά χαμηλή κατά κεφαλή κατανάλωση στους προορισμούς. Ενδεικτικά στην Βενετία και σε πρόσφατη έρευνα που έγινε στα τέλη του 2022, του νούμερο ήταν τα 5 μόλις ευρώ! 5€ κατά μέσο όρο ξοδεύουν οι επιβάτες αυτοί που συρρέουν κατά εκατομμύρια στη Βενετία κατά τη 6ωρη παραμονή τους, δημιουργώντας όμως ένα λίαν ασφυκτικό περιβάλλον στους τουρίστες των καταλυμάτων που την ίδια ώρα, αφενός δαπανούν μεγάλα ποσά για τις διακοπές τους και αφετέρου διαμαρτύρονται καθημερινά για το άναρχο περιβάλλον που η κρουαζιέρα επιφέρει στη Πόλη των Δόγηδων.
Οι ίδιες ακριβώς διαμαρτυρίες από κατοίκους και τουρίστες στην Βαρκελώνη, την Νορβηγία με τα φιόρδ της, σε πολλά σημεία της Καραϊβικής, το Άμστερνταμ, στις Βαλεαρίδες νήσους, κλπ, όπου σε όλους αυτούς του ακριβούς τουριστικούς προορισμούς, έχουν ξεκινήσει να εφαρμόζονται σχέδια απομάκρυνσης της κρουαζιέρας ή δραστικής μείωσης του αριθμού των αφίξεων σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν κίνητρα στους εφοπλιστές να οδηγήσουν τα πλοία αυτά σε λιγότερο δημοφιλή γεωγραφικά σημεία, με μοναδικό στόχο την αποσυμφόρηση των προορισμών αυτών και την καλύτερη διαβίωση των παραδοσιακών τουριστών των καταλυμάτων.
Σαντορίνη
Και ενώ σε όλους τους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς μελετούν τρόπους για την αντιμετώπιση της λαίλαπας της φθηνής κρουαζιέρας, και ενώ κάτοικοι και επιχειρηματίες της Σαντορίνης κραυγάζουν για τις εισοδηματικές τους απώλειες εξαιτίας της κρουαζιέρας τα τελευταία χρόνια, εντούτοις οι ιθύνοντας και τοπικοί άρχοντες κάνουν το «Κινέζο» μετακυλώντας την αντιμετώπιση του προβλήματος σε μελλοντικούς χρόνους, σε μια προσπάθεια να μην κρατήσουν στα χέρια τους τη «καυτή πατάτα»!
Όμως το νησί ήδη έχει ήδη απωλέσει σημαντικό μέρος της «ακριβής» αγοράς τουριστών, όπως αυτό αποτυπώθηκε έντονα φέτος (2023), αφού η κατάσταση στην ακριβή Οία και στα δημοφιλή Φηρά με τους επιβάτες της κρουαζιέρας να αλωνίζουν ανενόχλητοι και σε περιβάλλον αναρχίας και έλλειψης συντονισμού ως άλλες «ακρίδες στο χωράφι», λειτουργεί εντελώς αποτρεπτικά για τους παραδοσιακούς τουρίστες καταλυμάτων.
Οι εικόνες ντροπής έξω από το Τελεφερίκ στα Φηρά, στο πεζόδρομο της Οίας, έχουν κάνει εδώ και χρόνια το γύρο όλων των διεθνή «φόρα», με αποτέλεσμα η υψηλού επιπέδου τουριστική αγορά να μην επιλέγει πλέον το νησί για τις διακοπές της. Και η απώλεια του συγκεκριμένου target group της τουριστικής αγοράς, μεταφράζεται σε απώλεια πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, η οποία θα έχει ολοένα συνεχή αυξητική τάση με αντίβαρο τι;;; τα … 5 μόλις ευρώ που ξοδεύουν οι ορδές των επιβατών κρουαζιερόπλοιων (ανά άτομο) προκειμένου να βγάλουν μια φωτογραφία στην Οία και να την αναρτήσουν στο Instagram. Έλεος φωνάζουν όλοι!
Στρατηγικός σχεδιασμός και μέτρα
Και όλα αυτά διότι 2/3 επιχειρήσεις που έχουν μεγάλη επιρροή στην Σαντορίνη δημιουργούν πλουτισμό από τις ορδές αυτές. Δύο τρεις εις βάρος όλων όμως.
Και εκεί που συμφωνούν όλοι οι υπόλοιποι είναι ένα. Ότι απαιτείται άμεσα ένα στρατηγικό σχέδιο για την «φέρουσα ικανότητα απορρόφησης» της κρουαζιέρας στο νησί του ηφαιστείου.
Η περιώνυμη «φέρουσα ικανότητα» κάθε προορισμού αφορά βέβαια έκαστο τουριστικό προορισμό, συμπεριλαμβανομένων βέβαια, των υπερκορεσμένων τουριστικών τόπων αλλά και των μικρών, ιδιαίτερα νησιωτικών προορισμών με περιορισμένες υπηρεσίες και υποδομές (όπως η Σαντορίνη) αλλά και μικρό αριθμό κατοίκων. Αυτό λοιπόν είναι … η Σαντορίνη!
Το θέμα της φέρουσας ικανότητας είναι άκρως επείγον να ρυθμιστεί άμεσα για την εξυπηρέτηση των παραδοσιακών τουριστών αλλά και της τοπικής κοινωνίας. Τοπική Αυτοδιοίκηση και Αρχές, θα πρέπει πρωτίστως να αξιολογήσουν τα δεδομένα και να θέσουν ΑΜΕΣΑ, συγκεκριμένα όρια επισκέψεων.
Προτάσεις που έχουν πέσει στο τραπέζι είναι οι εξής:
Ο Δήμος Θήρας και επικαλούμενος περιβαλλοντικούς λόγους δύναται να μετακινήσει μέρος των αγκυροβολίων εκτός του κόλπου της Καλντέρας, ήτοι στο Ασπρονήσι, επιτρέποντας μόνο ένα ή δύο αγκυροβόλια κάτω από τα Φηρά. Το ποιος θα «μπει» στη Καλντέρα θα ορίζεται από ένα ακριβό εισιτήριο (όπως έκανε και η Βενετία!) τόσο στον επιβάτη (της τάξεως των 30 περίπου ευρώ εν προκειμένω στην Σαντορίνη) όσο και στο πλοίο (της τάξεως κάποιων χιλιάδων ευρώ), έτσι ώστε αυτά τα “εισιτήρια” να μπορούν να τα πληρώνουν μόνο τα κρουαζιερόπλοια που μεταφέρουν υψηλή ποιότητα επιβατών. Με αυτό τον τρόπο και σε συνδυασμό με την άμεση εφαρμογή του Berth Allocation και του Home Port, ο Δήμος Θήρας μπορεί να πετύχει πολλαπλούς στόχους.
Επίσης, πρέπει να προγραμματιστεί η συμμετοχή της Σαντορίνης στη προσεχή (Απρίλιο 2024) Διεθνή Έκθεση Seatrade Cruise Global στο Μαϊάμι των ΗΠΑ, κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ!! Αφορά την μεγαλύτερη μάζωξη των φορέων της κρουαζιέρας παγκοσμίως και εκεί η Σαντορίνη θα μπορεί να θέσει τις βάσεις όλων αυτών.
Με τέτοιες λοιπόν αποφάσεις είναι ηλίου φαεινότερο ότι:
* στο νησί θα αποβιβαστεί μικρότερος αριθμός επιβατών που θα σχετίζεται με σημαντικά υψηλότερο ποιοτικό επίπεδο,
* θα ελαφρυνθεί σημαντικά η περιττή κίνηση στην εμπορική αγορά, ώστε να αυξηθεί δραστικά η κατανάλωση,
* με μια έξυπνη διαφημιστική καμπάνια, η Σαντορίνη θα επανακτήσει της ακριβή αγορά, αφού αυτό που λειτουργούσε αποτρεπτικά στην υψηλή ποιότητα τουριστών, θα πάψει να υφίσταται πλέον, με στόχο να ξαναγυρίσουν οι ακριβοί τουρίστες στο νησί,
* θα μειωθεί δραστικά η ρύπανση του περιβάλλοντος στη καλντέρα,
* θα ελαφρυνθεί η κίνηση στο οδικό δίκτυο,
* θα καταναλώνεται λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια ,
* θα δημιουργούνται λιγότεροι τόνοι σκουπιδιών,
* θα εξομαλυνθεί η ποιότητα ζωής κατοίκων και τουριστών.
Σημαντικό επίσης είναι να μπει ένα φρένο στην επισκεψιμότητα της Οίας και των Φηρών, υποχρεώνοντας τους εφοπλιστές κρουαζιέρας να επισκέπτονται άλλα σημεία της Σαντορίνης, όπως το Μεγαλοχώρι, το Ακρωτήρι, η μαύρη παραλία, κλπ.
Με αυτές τις καίριες λύσεις, η κρουαζιέρα δύναται να πάψει να αποτελεί το «αγκάθι» του τουριστικού προϊόντος του νησιού και να ξαναγίνει εκείνο το «άνθος» που περιέβαλε την Σαντορίνη πριν από πολλά χρόνια!
Και όλα αυτά θα πρέπει να έρθουν στο τραπέζι του διαλόγου αμέσως μετά την ανακήρυξη της νέας δημοτικής αρχής στα μέσα του Οκτωβρίου με τον νέο Δήμαρχο και τους παραγωγικούς φορείς του νησιού. Ούτε μέρα πλέον χαμένη, προκειμένου να προλάβει η Σαντορίνη τη σεζόν του 2024 η οποία διαφαίνεται λίαν απογοητευτική. Τα τουριστικά σωματεία και ενώσεις καλούνται να πάρουν την απόφαση ως προς το τι είδους ταυτότητα θέλουν να έχει ο τουρίστας της Σαντορίνης και να δράσουν με αλλεπάλληλες συναντήσεις με τη νέα δημοτική αρχή από την επόμενη κιόλας ημέρα των εκλογών. Ποιότητα ή ανεξέλεγκτη ποσότητα;;;
