Ο “κακός χαμός” φέτος με τα τράνσφερ

*Πρακτικές αρπαχτής, πειρατεία, κακοδιαχείριση από πλευράς υπουργείου Μεταφορών, σωρεία λαθών στους αστυνομικούς ελέγχους, συνθέτουν την εικόνα τους χάους που έχει σαφέστατα αρνητικό αντίκτυπο στη ποιότητα του τουριστικού μας προϊόντος.
*Αναλυτικά το κόστος λειτουργίας ενός γραφείου μεταφορών με ένα μόνο όχημα.
*Το Υπουργείο πρέπει να εξετάσει και πάλι το θέμα να λειτουργούν γραφεία εκμίσθωσης οχημάτων με οδηγό (τράνσφερ) με κατ’ελάχιστον 4 οχήματα.

Γράφει ο Βασίλης Κασιμάτης*

Η σεζόν 2023 και ενώ είχε ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς, αποδείχτηκε μια πολύ κακή χρονιά για τον τουρισμό στην Σαντορίνη και τα γύρω νησιά. Πόσοι όμως είχαν προνοήσει, προγραμματίσει, σχεδιάσει με λογικές πρακτικές;
Το… «πήραμε ένα αμάξι και θα ‘κονομήσουμε» αποδείχτηκε για τη συντριπτική πλειοψηφία των νέο-εισερχόμενων γραφείων στο χώρο, ως το τεράστιο λάθος που τούτο εδώ το άρθρο πραγματεύεται σήμερα, τονίζοντας τα «επιστημονικής φαντασίας» ευχολόγια.

Αυτό που διαπιστώνεται σήμερα σχετικά με το κλάδο των τουριστικών μεταφορών, είναι ότι αναρίθμητοι πολίτες που τέλος πάντων … ίσως και να ατύχησαν κάπου στη πορεία της ζωής τους, κατέφυγαν στη φαινομενικά «εύκολη λύση» της αγοράς ή της ενοικίασης ενός οχήματος για να μεταφέρουν τουρίστες το καλοκαίρι, θεωρώντας ότι έτσι  θα πιάσουν τη «καλή», επειδή η πολιτεία θεσμοθέτησε ένα επάγγελμα που επίσης φαινομενικά φαντάζει εύκολο, αλλά αφενός κρύβει αναρίθμητες παγίδες, αφετέρου μόνο εύκολο δεν είναι. Κι αυτό διότι ο τουρισμός δεν εξ’ ορισμού δεν είναι εύκολη υπόθεση.

Έχει πλέον παρατηρηθεί ότι τα οχήματα μεταφοράς τουριστών ήτοι τράνσφερ έχουν γίνει περισσότερα κι από … τους τουρίστες.
Όταν ιδρύθηκε το σωματείο τράνσφερ το Σεπτέμβριο του 2019 (ΣΕΟΟΚ) στις Κυκλάδες, η Σαντορίνη αριθμούσε 900.
Το 2023 μια μέσα σε μόνο 3,5 χρόνια ο αριθμός αυτός υπερπολλαπλασιάστηκε και άγγιξε τα 4.500 οχήματα.

Ρωτούν πολλοί: «να πάρω ένα αμάξι να κάνω κι εγώ τράνσφερ;» Και η απάντηση εδώ παγίως είναι η ακόλουθη: «έχεις εξασφαλίσει τα ανάλογα συμβόλαια, τις συνεργασίες εκείνες με ξενοδοχεία ή άλλες τουριστικές  επιχειρήσεις που θα σου εξασφαλίσουν… καταρχήν τη βιωσιμότητα;»
Κι εδώ οι απαντήσεις είναι συνήθως του τύπου: «έχω κανα δυο φίλους που θα με στηρίξουν».
Και έπειτα ακολουθεί  πάντα η απογοήτευση, αφού οι περισσότεροι έχουν λογαριάσει … δίχως τον ξενοδόχο… δήθεν «φίλο»!!
Και στο τέλος της σεζόν, πουλάνε το όχημα στη μισή τιμή, κινδυνεύουν με κατάσχεση για το υπόλοιπο της αξίας και αναθεματίζουν συνήθως τη τύχη τους, λες και φταίει αυτή κι όχι τα λάθος κουμάντα. Έχουν όμως προκαλέσει ζημιά στην αγορά και στους επαγγελματίες; Ναι και είναι και το μόνο σίγουρο. Οχήματα τράνσφερ πωλούνται ήδη φέτος και πολλοί επαγγελματίες «της μιας σεζόν» κλείνουν τα γραφεία τους πριν καλά-καλά τα ανοίξουν, αφήνοντας χρέη παντού.

8 δρομολόγια την ημέρα ίσα-ίσα και ΜΟΝΟ για τα έξοδα. Κέρδος … ΜΗΔΕΝ!
Ας δούμε λοιπόν γιατί κλείνουν ή θα κλείσουν, ας δούμε αναλυτικά το κόστος που έχει ένα γραφείο με ένα εκμισθωμένο όχημα-τράνσφερ (και όχι αγορά, γιατί εκεί τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα), ώστε να καταλάβουμε τι σημαίνει ο όρος… «άνθρακας ο θησαυρός», ώστε να αντιληφθούμε ότι το τράνσφερ ούτε εύκολη λύση αποτελεί, ούτε πλουτισμό παρέχει (αν δεν γίνει σωστά και με δύσβατες προϋποθέσεις).
Τα έξοδα αναλυτικά για μόνο εξάμηνη λειτουργία :

Κόστος ενοικίασης ανά μήνα ενός ανταγωνίσιμου οχήματος = 1.150 ευρώ
(Φθηνός) Μισθός ενός οδηγού (μικτά) = 1.500 ευρώ (χρειάζεται ο οδηγός αν πρέπει το όχημα να λειτουργεί πλέον των 8-10 ωρών).
Κόστος ενοικίασης φθηνού σπιτιού  για οδηγό = 400 ευρώ
Κόστος ενοικίασης φθηνού σπιτιού για ιδιοκτήτη = 400 ευρώ
Διάφορα έξοδα όπως ΔΕΗ, νερό, κινητά τηλέφωνα, κλπ = 250 ευρώ
Κόστος απλής διατροφής για 2 άτομα = 1.200 (30€ την ημέρα κόστος απλής σίτισης την ημέρα ανά άτομο)
Σύνολο = 4.900 €
20% φόρος στα 4.900€ = 980€
Καύσιμο 13% (diesel) στα 4.900€ = 640€
Τελικό σύνολο = 6.420 € Χ 6 μήνες = 37.440 €
Συν τα 2 μίσθια ανεπίστρεπτης εγγύησης στις εταιρίες που εκμισθώνουν τέτοια οχήματα για το εξάμηνο, ήτοι άλλα 2.300, μας βγάζει το τελικό νούμερο για το εξάμηνο 40.000 € ΜΟΝΟ ΕΞΟΔΑ!!
Χωρίς να υπολογιστούν τυχούσες ζημιές και τυχόν άλλες αβαρίες (πρόστιμα, κλπ).

Διαιρούμε λοιπόν τα 40.000 € δια τις 180 ημέρες του εξαμήνου = 222 ευρώ την ημέρα.
Διαιρούμε τα 222 € ανά ημέρα με τα 28 ευρώ που είναι ο μέσος όρος των οικονομικών (φθηνών) τράνσφερ (παρά τα 36 που ορίζει ο νόμος) = 8 δρομολόγια την ημέρα.
Αυτό είναι το μαγικό νούμερο που πρέπει να κάνει ένα γραφείο με ένα όχημα-τράνσφερ με ένα οδηγό, προκειμένου να τρέφονται ίσα-ίσα με απλό φαγητό για τους 6 μήνες στο νησί.
Βέβαια ούτε λόγος για κέρδος, ούτε λόγος για καλή ζωή και βέβαια ούτε λόγος για αποταμίευση χρημάτων για τη χειμερινή διαβίωση. Ίσα ίσα ένα πιάτο φαϊ!

Συμπέρασμα: όποιο τέτοιο «μονάμαξο» γραφείο τράνσφερ δεν έχει εξασφαλισμένα τα 8 δρομολόγια καθημερινά ως μέσο όρο και τους 6 μήνες… με απλά λόγια μπαίνει μέσα, αφήνει χρέη παντού και λειτουργεί μόνο με τη λογική της «αρπαχτής» που ούτως η αλλιώς δεν θα φέρει ούτε αυτή… τον πλουτισμό που θεωρούσαν κάποιοι ότι υπάρχει για τα νησιά της Σαντορίνης και της Μυκόνου στο συγκεκριμένο επαγγελματικό χώρο.

Μπάχαλο με τα 2ωρα, απέτυχε σε όλα τα επίπεδα η κυβέρνηση.
“Λίγος” και ο προ μηνών Υπουργός Μεταφορών Μιχάλης Παπαδόπουλος. Με την νέα κυβέρνηση αυτός αποχώρησε, άφησε όμως πίσω του το γνωστό χάος.
Πιο συγκεκριμένα, τον Μάιο η κυβέρνηση εφάρμοσε εντελώς μπακαλίστικα, μια νέα τροπολογία στον νόμο των τράνσφερ.
Προκειμένου να αρπάξουν τα ψηφαλάκια των ιδιοκτητών  ταξί και του ΣΕΤΕ στις εθνικές εκλογές του Ιουνίου, με στόχο δήθεν να χτυπηθεί η UBER και οι συναφείς ηλεκτρονικές πλατφόρμες μεταφορών,  επέβαλλαν την δίωρη προκράτηση στα δρομολόγια. Εν προκειμένου το οχήματα τράνσφερ πλέον δεν μπορούν να εκτελέσουν δρομολόγια της τελευταίας στιγμής, αφού το σύστημα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του υπουργείου δεν επιτρέπει την ανάρτηση κανενός δρομολογίου 2 ώρες πριν την παραγγελία. Κατά συνέπεια, κανένα όχημα δεν μπορεί να εκτελέσει δρομολόγιο της τελευταίας στιγμής.

Όμως… η UBER κατέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας και κατάφερε να ακυρώσει την εις βάρος της τροπολογία με αποτέλεσμα … να μην μπορεί κανείς να εκτελεί τράνσφερ χωρίς δίωρη προκράτηση… πλην … της UBER !!! Απίστευτο;;;
Και κάπως έτσι ντροπιάστηκε πέρα για πέρα το Υπουργείο Μεταφορών που πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένο.
Ντροπή για τον Μιχάλη Παπαδόπουλο ως πρώην υπουργό (αλλά είπαμε μετακινήθηκε κι αυτός!), ντροπή για τη κυβέρνηση Μητσοτάκη που στο τομέα των τουριστικών μεταφορών έχει μέχρι σήμερα αποτύχει σε όλα ανεξαιρέτως τα επίπεδα.
Και το αποτέλεσμα είναι να γίνεται ο κακός χαμός μεταξύ ιδιοκτητών τράνσφερ, ταξιτζήδων και UBERάδων, αφού ο καθένας πλέον ερμηνεύει τη τροπολογία «μπακάλικο» του υπουργείου κατά πως τον βολεύει. Αλλοι λειτουργούν νόμιμα χάνοντας χρήματα, άλλοι λειτουργούν παράνομα υπό το καθημερινό φόβο και πάει λέγοντας.
Ελλαδάρα της αρπαχτής, πολιτικοί γιαλαντζί!

Και το κερασάκι στη τούρτα ήταν η ειδική ομάδα της τροχαίας – ΟΕΠΤΑ – που επισκέφτηκε το καλοκαίρι την Σαντορίνη και βεβαίωνε παραβάσεις συνήθως των 6.800 ευρώ ανά περίπτωση, χωρίς να έχουν καμία νομοτελειακή έγκριση για αυτό, χωρίς αυτά να έχουν καμία βάση.
Για παράνομα πρόστιμα τεράστιων ποσών κάνουν λόγο τα συναφή σωματεία τουριστικών μεταφορών και από αυτά που προκύπτουν έχουν δίκιο 100%.

Όμως… εδώ υπάρχει κι ένα τεράστιο όμως… Η ευθύνη του κράτους και ιδιαίτερα του ελεγκτικού της μηχανισμού.

Κι ενώ οι προδιαγραφές της αδειοδότησης γραφείου είναι συγκεκριμένες, ενώ τα δικαιολογητικά για την έκδοση άδειας συναφούς επαγγέλματος από τον ΕΟΤ είναι σαφή  και ξεκάθαρα, επί του πρακτέου δεν τηρείται σχεδόν τίποτα.
Για παράδειγμά, αναφέρεται στη σχετική εγκύκλιο ότι οι ιδιοκτήτες αυτών των γραφείων πρέπει να είναι απόφοιτοι λυκείου. Είναι όμως; Πρέπει να κατέχουν πιστοποιημένα, μια ξένη γλώσσα, lower στα Αγγλικά. Το έχουν; Θέλει ποινικά μητρώα. Πόσοι έχουν εξ αυτών, λευκό;
Π.χ. οι αναρίθμητοι αλλοδαποί που μπήκαν στο επάγγελμα επιλέγοντας την «εύκολη λύση» του τρανσφερ έχουν απολυτήριο λυκείου ή lower Αγγλικών; Ποινικό μητρώο;
Επίσης, ο νόμος ορίζει ότι στην έδρα απαιτείται χώρος με «γραφειακή εγκατάσταση». Αν επισκεφτεί κανείς αυτά τα γραφεία, θα βρει στα περισσότερα… στη καλύτερη ένα υπόγειο με ένα ντιβάνι μέσα, ενώ είναι ουκ ολίγα τα γραφεία που δεν υπάρχουν καν γραφεία!

Τέλος και λίαν σημαντικό… το Υπουργείο Μεταφορών πρέπει άμεσα να εξετάσει και πάλι το θέμα να λειτουργούν τα γραφεία εκμίσθωσης οχημάτων με οδηγό (τράνσφερ) με κατ’ελάχιστον 4 οχήματα.

Θα πρέπει να καταλάβουμε όλοι, ότι η τουριστική μεταφορά είναι εξίσου σημαντική όσο το ξενοδοχειακό κατάλυμα στα όσα σχετίζονται με την ποιότητα του τουρισμού που θέλουμε να παρέχουμε ως χώρα, ειδικότερα εδώ στην Σαντορίνη που διακαώς επιθυμούμε να διατηρούμε το brand name που τα περασμένα χρόνια αποκτήσαμε.

Όταν όμως στο «τιμόνι» του οχήματος Τρανσφερ βρίσκεται ένας ευκαιριακός η τυχοδιώκτης που θέλει σήμερα να κάνει την αρπαχτή του και είτε να γυρίσει στη χώρα του είτε να μετατρέψει το προσδοκώμενο τυχόν κέρδος που οραματίζεται, σε κεφάλαιο κίνησης για το επόμενο βήμα του, αυτό λέγεται «διερχόμενος επαγγελματίας» και σε καμία περίπτωση, επαγγελματίας. Αυτός όμως δεν μπορεί να έχει στα χέρια του το υπερπολύτιμο για τη χώρα τουριστικό μας προϊόν.
Καταδικάζει έτσι  τη ποιότητα του τουρισμού μας, αποτελεί τροχοπέδη για την οποία ανάπτυξη επιθυμούμε και εντέλει δεν συνάδει με την πραγματική εξωστρέφεια του Ελληνικού τουρισμού.

Πειρατεία.
Σε όλα τα ανωτέρω έρχεται να προστεθεί και η γνωστή  πειρατεία.
Αμέτρητα οχήματα δίχως ΜΗ.Τ.Ε. άδεια γραφείου, δίχως ανάρτηση δρομολογίων στην πλατφόρμα του υπουργείου Μεταφορών, να εδράζουν στις πλατείες περιμένοντας να επιβιβάσουν τον «ξεχασμένο» και ανυποψίαστο τουρίστα και ο κρατικός ελεγκτικός μηχανισμός απών στο αδίκημα της «κλοπής μεταφορικού έργου», αφήνοντας τους νόμιμους επαγγελματίες δίχως έργο και με «σπασμένες» τιμές. Οι διωκτικές αρχές και φέτος «κυνηγούσαν» τα νόμιμα οχήματα μεταφορών καθώς αυτά φαίνονται εύκολα και άφησαν ανεξέλεγκτα σχεδόν τα παράνομα, τα δίχως άδεια… τους πειρατές. Και φέτος! Που θα πάει αυτό κύριε υπουργέ;

Λοιπά και επιμέρους προβλήματα.
Από κει και ύστερα, τα προβλήματα στο κλάδο των τουριστικών μεταφορών έχουν πολλαπλασιαστεί  και τελματώσει συνάμα, με τα υπουργεία Μεταφορών και Τουρισμού να αδυνατούν να δώσουν λύση, υπό το φόβο να μην χαλάσει «το γλυκό» σε παρεμφερείς επαγγελματικούς  κλάδους.

– Δεν δεσμεύτηκε ο υπουργός και δεν βρέθηκε λύση με τη παράτυπη UBER η οποία λειτουργεί και φέτος εκμεταλλευόμενη παραθυράκια στο νόμο που το υπουργείο δεν φρόντισε να διασφαλίσει αφήνοντας έκθετους όλους τους γύρω επαγγελματικούς χώρους.
– Δεν καταργήθηκε ακόμα το απαράδεκτο έντυπο (χειρόγραφο) voucher εντός των οχημάτων ΙΧΕ, όταν πλέον έχει καθιερωθεί η ηλεκτρονική ανάρτηση δρομολογίων στην εφαρμογή/πλατφόρμα του  Υπουργείου Μεταφορών. Ποια η λογική του; Καμία.
– Δεν δόθηκε ακόμα απολύτως καμία λύση για τα υπέρογκα πρόστιμα προς τις συναφείς εταιρίες/γραφεία μεταφορών, λες και τα τουριστικά γραφεία είναι εγκληματίες, όταν για μια ίδια παράβαση σε ταξί το πρόστιμο είναι έως και 12 φορές μικρότερο.
– Δεν έγινε τίποτα και με τα πρόστιμα στους μισθωτούς οδηγούς των γραφείων τουριστικών μεταφορών για μη ανάρτηση δρομολογίων από πλευράς ιδιοκτήτη, στην πλατφόρμα του υπουργείου Μεταφορών. Ο οδηγός δεν έχει την δυνατότητα να ελέγξει αν ο εργοδότης του  λειτουργεί νόμιμα και κατά συνέπεια  δεν θα πρέπει να σχετίζεται ή να “τιμωρείται” με κανένα πρόστιμο.
– Δεν έχει ακόμα θεσμοθετηθεί επισήμως η νόμιμη είσπραξη της αμοιβής μίσθωσης εντός του οχήματος μας και παρόλες τις δεσμεύσεις του Υπουργείου προ διετίας  ότι αυτό θα γινόταν άμεσα. Το υπουργείο επιτρέπει POS, μας λένε προφορικά ότι είναι νόμιμη η είσπραξη ποσού εντός του οχήματος, αλλά δεν μας αναγνωρίζουν επίσημα τα μετρητά εντός του οχήματος. Τραγέλαφος.
– Δεν επισημοποιήθηκε ακόμα εγγράφως ο όρος «τουριστικές μεταφορές επιβατών», παρότι ήταν προαπαιτούμενο από διετίας.
– Δεν έγινε ακόμα ο κλάδος των τράνσφερ ξεχωριστή επαγγελματική δραστηριότητα και παραμένει υποδραστηριότητα της άδειας τουριστικού γραφείου ή γραφείου Rent A Car . Είχε συμφωνηθεί να γίνει επί υπουργίας Γιάννη Κεφαλογιάννη προς τετραετίας και απλά … παρέπεσε!

Καθίσταται σαφές ότι πρωτίστως τα δυο συναρμόδια υπουργεία θα πρέπει επιτέλους να ασχοληθούν με την εξυγίανση του ευρύτερου κλάδου  των τουριστικών μεταφορών, ξεκινώντας από την αναθεώρηση όλων των «αδειών» γραφείων που έχουν παρανόμως εκδοθεί σε επιχειρηματίες, που δεν πληρούν ούτε στο ελάχιστο τις προϋποθέσεις που ορίζει η σχετική νομολογία.
Κι αυτά δεν αφορούν μόνο την Σαντορίνη, αλλά σε όλη την Επικράτεια.

*ο Βασίλης Κασιμάτης είναι ιδιοκτήτης μέσων ενημέρωσης & δημοσιογράφος, Προέδρος της Ένωσης Τουριστικών Γραφείων Σαντορίνης, συνιδρυτής του Σωματείου Εκμισθωμένων Οχημάτων με Οδηγό Κυκλάδων (ΣΕΟΟΚ)