Πώς θα προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τους κινδύνους του καλοκαιριού

Πώς θα προστατεύσουμε τα παιδιά μας από τους κινδύνους του καλοκαιριού

Το καλοκαίρι είναι σίγουρα η πιο ξένοιαστη εποχή για τους μικρούς μας φίλους. Οι γονείς από την άλλη ανησυχούν και προβληματίζονται για τις δυσάρεστες καταστάσεις που μπορεί να προκύψουν τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, ο καυτός ήλιος, το παιχνίδι με τη θάλασσα και τα τσιμπήματα από έντομα χαρακτηρίζουν το καλοκαίρι και προκαλούν συχνά προβλήματα που χρειάζονται ιδιαίτερη αντιμετώπιση.

*της Πέλας Νεονάκη

Υψηλές θερμοκρασίες

Τα νεογνά, βρέφη και μικρά παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από την υπερβολική ζέστη ιδίως σε περίοδο καύσωνα και σε περιοχές με αυξημένη υγρασία. Αυτό συμβαίνει γιατί:

1. Η θερμότητα που παράγεται ανά μάζα σώματος από το μεταβολισμό είναι περισσότερη σε σχέση με τους ενήλικες.
2. Η ικανότητά τους να ιδρώνουν και να ρυθμίζουν μ αυτό τον τρόπο τη θερμοκρασία του σώματος είναι μειωμένη.
3. Η επιφάνεια του σώματός τους είναι μεγαλύτερη και κινδυνεύουν περισσότερο από αφυδάτωση λόγω απώλειας υγρών μέσω του δέρματος.

Υψηλού κινδύνου θεωρούνται και μεγαλύτερα παιδιά αν είναι παχύσαρκα, έχουν ηλιακά εγκαύματα, πάσχουν από καρδιολογικό νόσημα ή ψυχοκινητική καθυστέρηση, έχουν πυρετό ή είναι αφυδατωμένα.

Οι επιπτώσεις της έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να είναι από μυϊκές κράμπες ή εξάνθημα, μέχρι θερμική εξάντληση και θερμοπληξία, η οποία αποτελεί απειλητική για τη ζωή κατάσταση.

Η θερμοπληξία εμφανίζεται με πολύ υψηλή θερμοκρασία σώματος (40^ο C ή περισσότερο), κόκκινο-θερμό-ξηρό δέρμα που δεν ιδρώνει πια, γρήγορο-δυνατό σφυγμό, ναυτία, κεφαλαλγία, σύγχυση, απώλεια αισθήσεων. Αποτελεί επείγουσα κατάσταση και πρέπει να αναζητηθεί άμεσα ιατρική βοήθεια. Στο μεταξύ βρέχουμε το σώμα του παιδιού με δροσερό νερό και το κρατάμε σε δροσερό-σκιερό μέρος. Δεν του δίνουμε υγρά να πιει.

Η θερμική εξάντληση είναι μια κατάσταση που αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε θερμοπληξία. Οφείλεται στην ανεπαρκή αντιμετώπιση από τον οργανισμό της απώλειας με την εφίδρωση νερού και άλατος μετά από έκθεση σε υψηλή θερμοκρασία. Εκδηλώνεται με αυξημένη εφίδρωση, ωχρότητα, ζάλη, αδυναμία-κόπωση, ναυτία, εμέτους, λιποθυμικό επεισόδιο. Σ αυτή την περίπτωση μπορούμε να αντιμετωπίσουμε μόνοι μας την κατάσταση εφόσον τα συμπτώματα δεν είναι πολύ σοβαρά και το παιδί δεν πάσχει από καρδιαγγειακό νόσημα. Του κάνουμε ένα δροσερό ντους, το αφήνουμε να ξεκουραστεί με πολύ ελαφρά ρούχα και σε χώρο που κλιματίζεται και του δίνουμε δροσερό νερό και χυμούς για να αναπληρώσει τα υγρά που έχασε. Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν σε μία ώρα ή χειροτερεύουν, αναζητούμε ιατρική βοήθεια.

Για μυϊκές κράμπες μπορεί να παραπονεθούν τα μεγαλύτερα παιδιά, ιδίως όταν παίζουν ή αθλούνται πολλή ώρα στον ήλιο και ιδρώνουν πολύ χάνοντας υγρά και ηλεκτρολύτες. Αντιμετωπίζονται με τη μεταφορά του παιδιού σε δροσερό μέρος, αποχή από την άσκηση για δύο ώρες τουλάχιστον και κατανάλωση νερού και διαλυμάτων με ηλεκτρολύτες. Αν οι κράμπες δεν υποχωρήσουν σε μία ώρα πρέπει να απευθυνθούμε σε γιατρό.

Το θερμικό εξάνθημα είναι συχνό και εμφανίζεται με πολλαπλά κόκκινα σπυράκια ή/και μικρές φυσαλίδες κυρίως στο λαιμό, το άνω μέρος του στήθους και τη βουβωνική περιοχή (κατώτερο μέρος της κοιλιάς). Αντιμετωπίζεται απλά με εξασφάλιση δροσερού περιβάλλοντος, διατήρηση ξηρού δέρματος και ελαφρά ρούχα.

Οι δυσάρεστες αυτές και ενίοτε επικίνδυνες καταστάσεις που προκαλούν οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να προληφθούν αν λάβουμε εγκαίρως κάποια μέτρα. Συγκεκριμένα:

• Τα νεογνά πρέπει να είναι ντυμένα όσο γίνεται πιο ελαφρά. Προτιμότερο είναι τα χέρια και τα πόδια τους να είναι ελεύθερα και να μην τυλίγονται σε πάνες.
• Όταν κάνει ζέστη να τους προσφέρονται συχνά, εκτός από γάλα (μητρικό ή άλλο) και άλλα υγρά όπως χαμομήλι, νερό, κλπ.
• Τα βρέφη και τα μεγαλύτερα παιδιά καλό είναι να τρώνε περισσότερα χορταρικά και φρούτα και λιγότερα λίπη. Πρέπει επίσης να παίρνουν μικρά και συχνά γεύματα.
• Να δίνουμε στα παιδιά τακτικά νερό ακόμα κι αν λένε ότι δε διψούν.
• Να μην αφήνουμε τα παιδιά στο αυτοκίνητο πολλή ώρα, γιατί αναπτύσσονται υψηλές θερμοκρασίες ακόμα και με ανοιχτά παράθυρα.
• Καλό είναι τα παιδιά να μην παραμένουν πολλή ώρα στον ήλιο μετά το μπάνιο και να φορούν πάντα καπέλο.
• Να αποφεύγουν παιχνίδια που παίζονται στην ύπαιθρο και ιδιαίτερα παιχνίδια που απαιτούν έντονη άσκηση όπως είναι το ποδόσφαιρο.

Ηλιακή ακτινοβολία
Ένας ακόμα κίνδυνος του καλοκαιριού είναι τα ηλιακά εγκαύματα. Το δέρμα εμφανίζεται κόκκινο, θερμό και επώδυνο μετά την έκθεση στον ήλιο. Μπορεί επίσης να υπάρχουν φυσαλίδες με υγρό.

Αντιμετωπίζουμε το έγκαυμα κάνοντας δροσερό ντους στο παιδί ή βυθίζοντας την περιοχή σε κρύο νερό. Μετά βάζουμε μία ενυδατική λοσιόν ή κρέμα. Δεν βάζουμε λιπαρά σκευάσματα ή αλοιφές ή οτιδήποτε άλλο στο έγκαυμα και δε σπάμε τις φυσαλίδες. Θα πρέπει να ζητήσουμε ιατρική συμβουλή αν το παιδί είναι κάτω του έτους ή αν το έγκαυμα έχει φυσαλίδες, είναι πολύ επώδυνο ή συνοδεύεται από πυρετό.
Για να προλάβουμε τα ηλιακά εγκαύματα:

• Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο τις μεσημεριανές ώρες (από 12 ως 5 το απόγευμα).
• Χρησιμοποιούμε πάντα αντηλιακό με δείκτη προστασίας από 15 ως 30 για τα παιδιά. Ελέγχουμε να προστατεύει από Α και Β ακτινοβολία. Καλύπτουμε με αντηλιακό ακόμα και περιοχές όπως τα αυτιά και ο λαιμός.
• Φοράμε στα παιδιά ανοιχτόχρωμα ρούχα και καπέλο όταν βγαίνουν στον ήλιο.

Η θάλασσα
Τα μπάνια στη θάλασσα είναι ευεργετικά για την υγεία των παιδιών και πρέπει να ενθαρρύνονται ακόμα και για τα βρέφη. Το παιχνίδι στη θάλασσα συμβάλλει στην ανάπτυξη της κινητικότητας και προάγει τη σχέση του παιδιού με τη φύση. Οι κίνδυνοι για ατυχήματα όμως δεν απουσιάζουν και μάλιστα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί σ αυτή την περίπτωση μπορεί να αποβούν και μοιραία. Εδώ θα μιλήσουμε μόνο για πρόληψη, καθώς η αντιμετώπιση του «παρ ολίγον πνιγμού» είναι ένα θέμα που απαιτεί ιδιαίτερη ανάλυση και εκπαίδευση.

Εκτός λοιπόν από την πρόληψη των εγκαυμάτων στην παραλία που ήδη αναφέραμε, η συνεχής επίβλεψη των παιδιών, ακόμα κι αν αυτά κολυμπούν στα ρηχά, πρέπει να είναι το πρωταρχικό μας μέλημα. Καλό είναι επίσης να προτιμούμε τις οργανωμένες παραλίες με ναυαγοσώστες όταν πηγαίνουμε με τα παιδιά μας και να επιλέγουμε γνωστές μας παραλίες ως προς το βάθος και τη σύσταση του βυθού (άμμος, βράχια κτλ.).

Τα έντομα
Οι ανεπιθύμητοι αυτοί επισκέπτες του καλοκαιριού μπορεί να είναι από ενοχλητικοί έως επικίνδυνοι. Τα τσιμπήματα από κουνούπια συνήθως προκαλούν κόκκινες μεγάλες βλατίδες και κνησμό, οι οποίες όμως υποχωρούν χωρίς θεραπεία σε δύο τρεις μέρες. Τα τσιμπήματα από ψύλλους είναι μικρότερες κνησμώδεις βλατίδες, συνήθως συρρέουν ή έχουν τη μορφή συνεχόμενης γραμμής και στο κέντρο τους φαίνεται το σημείο του τσιμπήματος. Αν ο κνησμός είναι έντονος μπορεί να χορηγηθεί κάποιο αντισταμινικό σιρόπι ή κορτιζονούχος κρέμα και αν έχουν μολυνθεί χρησιμοποιούμε τοπικά αντιβιοτικό  σε συνεννόηση με το γιατρό μας.

Τα τσιμπήματα από μέλισσες και σφήκες σε μη αλλεργικά άτομα αντιμετωπίζονται με πλύσιμο της περιοχής με άφθονο νερό και εναπόθεση κρύων επιθεμάτων για να αποφύγουμε το πρήξιμο και τον έντονο πόνο. Στη συνέχεια πρέπει να εκτιμηθούν από γιατρό, ιδίως αν είναι πολλαπλά ή πρησμένα.

Αλλεργική αντίδραση είναι πιθανή μετά από κάθε είδους τσίμπημα κι επομένως πρέπει να γνωρίζουμε πώς εμφανίζεται.
Θα ζητήσουμε επομένως άμεσα ιατρική βοήθεια αν το παιδί:

• νιώσει ξαφνικά δυσκολία στην αναπνοή
• λιποθυμήσει, χάσει τις αισθήσεις του ή νιώσει αδύναμο
• εμφανίσει κνιδωτικό εξάνθημα ή κνησμό (φαγούρα) σε όλο του το σώμα
• εμφανίσει υπερβολικό οίδημα στο πρόσωπο (βλέφαρα, χείλη) ή τα γεννητικά όργανα.

Για να αποφύγουμε τα έντομα και ιδίως τα δυσάρεστα επακόλουθα των τσιμπημάτων εξηγούμε στα παιδιά πώς να τους συμπεριφέρονται ώστε να μην τα προκαλούν και τι κινδύνους διατρέχουν, χωρίς όμως να τους δημιουργούμε αδικαιολόγητους και υπερβολικούς φόβους. Επίσης προσπαθούμε να αποφεύγουμε μέρη με σκουπίδια, βάλτους και μέρη με πολλά ανθισμένα φυτά, όπου συχνάζουν πολλά έντομα. Τέλος δεν φοράμε στα παιδιά έντονα χρώματα και αρώματα, γιατί προσελκύουν τα έντομα, ενώ μπορούμε να χρησιμοποιούμε εντομοαποθητικά σκευάσματα (σπρέι, λοσιόν ή αυτοκόλλητα) ειδικά για εφαρμογή σε παιδιά.

Αν λάβουμε λοιπόν τα μέτρα μας, προκειμένου να αποτρέψουμε στο βαθμό που περνάει από το χέρι μας τις δυσάρεστες εκπλήξεις του καλοκαιριού, κι αν επιπλέον γνωρίζουμε πώς θα τις αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά και χωρίς πανικό εφόσον συμβούν, τα παιδιά μας θα είναι σίγουρα πιο ασφαλή κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
 

*η κ.Πέλα Νεονάκη είναι 
παιδίατρος στο ΙΚΑ Ρεθύμνου και σύμβουλος
υγείας της ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
σε θέματα υγείας που αφορούν τα παιδιά 
τηλ. επικ.: 28310 31157