Σαντορίνη: Το απόλυτο χάος με τα ενοίκια κατοικιών. Τι λέει ο νόμος…
Τι ισχύει νομικά, για αδήλωτα μισθώματα, παράλογες τιμές, εξώσεις, κατοικίδια, σελίδες αγγελιών, στα όσα σχετίζονται με την αγορά στέγης.
Αισχροκέρδεια και αδήλωτα μίσθια συνθέτουν τη τελευταία τετραετία, ένα σκηνικό απόγνωσης στο νησί της Σαντορίνης, καθώς εργαζόμενοι και εργοδότες αδυνατούν να βρουν αστική στέγαση και όταν την βρουν οι τιμές είναι εξωφρενικές.
του δημοσιογράφου Βασίλη Κασιμάτη
Οι μέρες της βραχείας μίσθωσης ακινήτων (κυρίως στον τουρισμό) τύπου AirBnB, μετρούν την αντίστροφη μέτρηση, με τη κυβέρνηση να εμφανίζεται αποφασισμένη να εφαρμόσει τελικά τις δεσμεύσεις της για το πλαφόν «τουριστικής» ενοικίασης, το οποίο σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες θα είναι έως τις 60 ημέρες το έτος ενώ μελετάται να ισχύσει διάταξη που θα επιτρέπει μόνο να ένα ακίνητο ανά ΑΦΜ. Εν τω μεταξύ από την 1/1/2024, το εισόδημα από βραχυχρόνια μίσθωση τριών ή περισσότερων ακινήτων θα υπόκεινται σε ΦΠΑ και τέλη που ισχύουν για τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια, σύμφωνα με την εξαγγελία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. 
Ήδη και πριν από τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, η ΑΑΔΕ υπέγραψε με όλες τις μεγάλες πλατφόρμες συνεργασία και είναι πλέον δύσκολο να μην εντοπιστεί ένας ιδιοκτήτης, που εισπράττει χωρίς να φορολογείται ισότιμα.
Κοντολογίς αυτές οι εξαγγελίες έκαναν ήδη πολλούς ιδιοκτήτες ακινήτων στην Σαντορίνη να στραφούν στην ετήσια μίσθωση του ακινήτου τους, καθώς οι ημέρες “βραχυχρόνιας τουριστικής ενοικίασης” δεν φαίνεται να αποφέρουν πλέον τα … προσδοκώμενα!
Όμως το δυστύχημα το οποίο αποτυπώνεται στα social media και στις “σελίδες” ηλεκτρονικών αγγελιών είναι, ότι οι τιμές που ζητούν οι ιδιοκτήτες είναι εξωφρενικές και θα έλεγε κανείς ότι ενέχουν ακόμα και τον χαρακτήρα του «ακαταλόγιστου». (Όσο για τις σελίδες αυτές, αναφερόμαστε στη τελευταία παράγραφο του άρθρου μας).
Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε ότι τα όσα καταγγέλλονται παρακάτω δεν αφορούν το σύνολο των ιδιοκτητών ακινήτων, καθώς υπάρχουν και αρκετοί σωστοί, νόμιμοι και λογικοί ιδιοκτήτες στο νησί.
Στη διάρκεια του ρεπορτάζ μας λοιπόν συναντήσαμε ακίνητα εκτός Φηρών περί τα 100 τ.μ. και σε μετριότατη κατάσταση, να επιχειρούνται να ενοικιαστούν προς 2.500€ το μήνα (!!!) και σε μερικές περιπτώσεις με εξάμηνη ή ετήσια προπληρωμή όλων των μηνιαίων μισθωμάτων συν τις αδικαιολόγητες πλέον 2 εγγυήσεις.
Και αναρωτιέται κανείς… ποιος θα πληρώσει «μπροστάτζα» 35.000 € για ένα ακίνητο 100 τ.μ. π.χ. στο Μεγαλοχώρι. Μήπως να τα αγόραζε καλύτερα;;; Αίσχος, είναι η μόνη αρμόζουσα λέξη που βρίσκουμε στο Ελληνικό λεξιλόγιο.
Σε γενικές γραμμές και σύμφωνα με τα ευρήματα του ρεπορτάζ, αφενός τα ακίνητα προς ενοικίαση είναι περισσότερα φέτος το χειμώνα (λόγω των προβλημάτων με τα AirBnB), αφετέρου όμως οι τιμές των ενοικίων δεν έχουν ουδεμία σχέση με τη πραγματικότητα, ενδεικτικό μιας κατάστασης που έχει να κάνει ξεκάθαρα με το γεγονός ότι οι ιδιοκτήτες που έδιναν τα σπίτια τους πριν «με την ημέρα» στην κάθε AirBnB, προσπαθούν ήτοι δυνατόν να «υφαρπάξουν» τώρα τα ίδια χρήματα με την ετήσια μίσθωση!! Εν κατακλείδι όσοι τέτοιοι ιδιοκτήτες τα βγάζουν πλέον στις αγγελίες για ετήσια μίσθωση η τιμή είναι 1.000 με 1.300 ευρώ το μήνα… ότι πάρεις! 50, 60 ή 70 τετραγωνικά μέτρα… αυτές είναι οι τιμές το φετινό χειμώνα και μένει να δούμε πόσα από αυτά θα πληρωθούν. Μικρά δηλαδή σπιτάκια σε τιμές πολυτελούς βίλας στη Βουλιαγμένη.
Κι ας πάρουμε τα πράγματα ένα – ένα… (για να τα δούμε όλα!)
Τι γίνεται με τις δήθεν ετήσιες μισθώσεις, όταν ο ιδιοκτήτης απαιτεί να αποχωρήσει ο εκμισθωτής για το καλοκαίρι;
Ο παραλογισμός δεν έχει τέλος στο νησί της αρπαχτής και εξηγούμαστε:
Συναντήσαμε πάρα πολλές περιπτώσεις, όπου ιδιοκτήτες δηλώνουν ότι επιζητούν να τα εκμισθώσουν με ετήσια μεν ενοικίαση άλλα …όχι για όλο το έτος!! Κι εδώ δεν ξέρουμε αν πρέπει να γελάσουμε ή να κλάψουμε. Τα δίνουν δηλαδή για 9 ή 10 μήνες και αφήνουν εκτός τον Ιούλιο και τον Αύγουστο ώστε να προσπαθήσουν να τα «πουλήσουν» στον τουρισμό «με την ημέρα» Είναι αυτό που λέει ο λαός «και τη πίτα γερή και το σκύλο χορτάτο»!
Και εδώ αναρωτιέται πάλι κανείς, ποιος ενοικιαστής θα μπει σε ένα μίσθιο (ακίνητο), θα στήσει το νοικοκυριό του και μετά θα δεχτεί να αποχωρήσει για ένα ή δύο μήνες; Να πάει που; Λένε κάποιοι, αυτό βολεύει τους δασκάλους. Μα πόσους “άστεγους” δασκάλους τελικά έχει η Σαντορίνη και ποιος δάσκαλος ή μορφωμένος άνθρωπος θα καταδεχτεί να στήσει ένα νοικοκυριό και μετά να μπει μέσα για 2 μήνες ο κάθε τουρίστας να του βανδαλίσει τα πράγματά του; Κι όμως, «ανάγκα και Θεοί πείθονται». Ο συνήθης εκβιασμός ιδιοκτητών του τύπου: «άμα θες, αν δεν θες θα βρω άλλον (κοροΐδο)», φαίνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις «πιάνει»!
Ο δικός μας ρόλος όμως, αυτός της αδέσμευτης δημοσιογραφίας, μας υποχρεώνει να ενημερώσουμε αλλήλους, ότι σύμφωνα με την Π.Ο.Ι.Α. (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων), η μίσθωση κύριας κατοικίας έχει τριετή ελάχιστη διάρκεια, υποχρεωτική και για τα δύο μέρη, ακόμα και αν έχει συμφωνηθεί ακόμα και εγγράφως βραχύτερος χρόνος. Συντόμευση της τριετίας επιτρέπεται μόνο με νεότερη συμβολαιογραφική πράξη, καταρτιζόμενη τουλάχιστον έξη μήνες μετά την έναρξη της μίσθωσης κι αν αυτή έχει υπογραφεί και από τα 2 συμβαλλόμενα μέρη.
Με απλά λόγια αν ένας ιδιοκτήτης ακινήτου παραδώσει το ακίνητο του π.χ. για 10 μήνες (στη προσπάθεια να το ενοικιάσει για ένα δίμηνο «με την ημέρα») και έπειτα ο ενοικιαστής αποφασίσει να μην αποχωρήσει, ο νόμος τον καλύπτει να μείνει στο σπίτι για 3 χρόνια ελάχιστης παραμονής και εφόσον βέβαια τηρεί τους βασικούς όρους (καταβολή ενοικίου).
Στη περίπτωση δε που ο ιδιοκτήτης δεν έχει συνάψει και συμβόλαιο ενοικίασης, τότε τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα για εκείνον, καθώς η τριετία συνεχίζει να καλύπτει τον εκμισθωτή (ενοικιαστή ή κοινώς νοικάρη) και ο ιδιοκτήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με βαρύτατες διοικητικές κυρώσεις λόγω μη σύναψης συμφωνητικού και μη ανάρτησης αυτού στο TaxisNet
Εκμισθώσεις ναι… συμβόλαια εκμισθώσεων όμως…;;;
Σειρά όπως καταλάβατε στο ρεπορτάζ έχει το αν στην Σαντορίνη τα σπίτια ενοικιάζονται και σε τι ποσοστό… με συμβόλαιο. Κι αυτό ενδιαφέρει ιδιαίτερα την ΑΑΔΕ (Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων). Εμείς πάντως θα φροντίσουμε όντως να φτάσει το παρών δημοσίευμα στα αρμόδια όργανα της ΑΑΔΕ.
Στο δια ταύτα τώρα, έπειτα από δειγματοληπτικό έλεγχο που διενεργήσαμε, το περίπου 70% των εκμισθωμένων αστικών ακινήτων στην Σαντορίνη ενοικιάζονται δίχως συμβόλαιο, δίχως ουδεμία ανάρτηση του μίσθιου με «e-συμβόλαιο» στο TaxisNet!
Και το νούμερο είναι πραγματικά σοκαριστικό. Είτε φθηνό το ακίνητο (πράγμα εντελώς απίθανο στη Σαντορίνη) είτε ακριβό, είτε κι όταν ακόμα ζητάει ο ιδιοκτήτης 12μηνη (!) «προκαταβολή» … για συμβόλαιο, ούτε λόγος. Άρα κοινό μυστικό ότι ο όγκος της φοροδιαφυγής στα αστικά ακίνητα στο νησί δεν έχει προηγούμενο, ούτε και παράλληλο ιστορικό.
Ποια η αντιμετώπιση του φαινομένου;
Πάντως σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, έχει λήξει το περιθώριο που είχε δώσει, προκειμένου οι ιδιοκτήτες να δηλώσουν ή να επικαιροποιήσουν (ηλεκτρονικά) τυχόν συμβόλαια ή λύση συμβολαίων ακινήτων.
Μέσα από αυτό «ηλεκτρονικό» ξεκαθάρισμα στα μισθωτήρια ακινήτων (κυρίως προ του 2014 όταν δεν υπήρχε υποχρέωσης ηλεκτρονικής υποβολής των μισθωτηρίων) αναζητήθηκαν περιπτώσεις όπου κάποιος νοικιάζει ακίνητα δίνονταν απλά το χέρι! Αυτό όμως παρήλθε.
Μισθωτήρια που δεν έχουν δηλωθεί ηλεκτρονικά στην εφορία αναζητά πλέον η Ανεξάρτητη Αρχή Δημόσιων Εσόδων και μέσω της νέας εφαρμογής της, δηλαδή της νέας ψηφιακής πλατφόρμας «Καταγγελίες Πολιτών» η οποία είναι διαθέσιμη στην ψηφιακή πύλη myAADE (myaade.gov.gr) στη διαδρομή Εφαρμογές/Δημοφιλείς Εφαρμογές/Καταγγελίες Πολιτών και δίνει πλέον τη δυνατότητα στους ενδιαφερομένους να υποβάλουν αυτοματοποιημένα τις καταγγελίες και πληροφορίες τους, επώνυμα ή ανώνυμα.
Ας δούμε το θέμα λοιπόν διεξοδικά. Ναι είναι αλήθεια ότι μπρος στο φόβο να μείνει κάποιος ξεσπιτωμένος, κοινώς στο «δρόμο», αναγκάζεται συνήθως να υποκύψει στις ληστρικές πολλές φορές απαιτήσεις παράλογων και επιζήμιων για τη κοινωνία ιδιοκτητών ακινήτων και δέχεται ή καλύτερα… καταδέχεται να συμβιβαστεί με την εξωπραγματική ενοικίαση ακινήτου.
Όμως αυτό που μπορεί σε παράλληλο χρόνο να γίνει είναι οι καταγγελίες από πλευράς των πολιτών, είτε είναι οι ίδιοι οι εκμισθωτές, είτε φίλοι τους ή συγγενείς τους. Και αυτό κρίνεται απόλυτα χρηστικό.
Δεν είναι δυνατό οι επιχειρηματίες με μαγαζιά και επιχειρήσεις «βιτρίνα» να υπόκεινται σε τακτικούς ελέγχους από τα κλιμάκια για φοροδιαφυγή και οι ιδιοκτήτες ακινήτων που επειδή πολύ απλά «δεν φαίνονται» τα σπίτια τους, να μένουν στο απυρόβλητο.
Πλέον αυτό έχει αλλάξει και η ευνομούμενη Πολιτεία έχει δώσει τα κατάλληλα «εργαλεία» στον πολίτη προκειμένου να προασπίσει τα δικά του συμφέροντα και ευρύτερα της κοινωνίας. Διότι ληστρικές πρακτικές στις βασικές προϋποθέσεις διαβίωσης κρίνονται απάνθρωπες. Και αν κάποιοι μπρος στην περιώνυμη «κονόμα», θεωρούν ευατό απάνθρωπο, τότε σειρά έχει η φορολογική δικαιοσύνη.
Άλλωστε η ανακοίνωση για τα μπόνους των 100 έως 3.000 ευρώ σε όσους φορολογουμένους εντοπίσουν μέσω της εφαρμογής appodixi πλαστές αποδείξεις φαίνεται ότι ήταν αρκετό για να ενεργοποιήσει τους πολίτες να σκανάρουν αποδείξεις. Μέχρι τις 14 Νοεμβρίου έγιναν 136.287 καταγγελίες για φοροδιαφυγή μέσω της εφαρμογής appodixi.
Κι αν για κάποιους αυτό φάνταξε στην αρχή ως «ρουφιανιά», στα όσα αφορούν τις παράλογες απαιτήσεις πολλών ιδιοκτητών, αυτό φαντάζει στην Σαντορίνη επιβεβλημένο και λίαν χρηστικό για τον τόπο.
Σειρά φαίνεται λοιπόν ότι παίρνουν οι ιδιοκτήτες ακινήτων.
Το αστείο σε αυτή την υπόθεση είναι το εξής: Αν π.χ. κάποιος νοίκιασε ένα ακίνητο στα 700 ευρώ δίχως συμβόλαιο και παραμείνει αποδεδειγμένα (φωτό, ομολογίες, κλπ) εντός του μίσθιου για κάποιο διάστημα, τότε δύναται να συνεχίσει να μένει καταβάλλοντας στη τράπεζα ή (σε περίπτωση διένεξης) στο Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων π.χ. μόνο τα μισά, επικαλούμενος ότι αυτή ήταν η αρχική συμφωνία. Και δικαστήριο να γίνει, δεν βγαίνει προ της παρέλευσης της τριετίας. Κι αν αυτό ακούγεται και ολίγον από προβοκάτσια από πλευράς μας, ας φροντίσουν τότε και οι παραβάτες να τηρήσουν το νόμο ή να αναγνωρίζουν ότι θα βρεθούν αντιμέτωποι με αυτόν ως είθισται για όλα τα επαγγέλματα ανεξαιρέτως και ανυπερθέτως!!
Τι ισχύει με τα κατοικίδια.
Αμέτρητες είναι οι καταγγελίες κατοίκων ότι στην Σαντορίνη πάρα πολλοί ιδιοκτήτες όταν ακούνε για κατοικίδια ζώα, δεν εκμισθώνουν το ακίνητό του στον επίδοξο ενοικιαστή. Αυτό σύμφωνα με τον παρακάτω νόμο απαγορεύεται ρητά:
Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά το ισχύον νομοτελειακό καθεστώς:
Για να ρυθμίσει λοιπόν αυτά τα προβλήματα, η κυβέρνηση θέσπισε το 2012 το νόμο περί διαμονής κατοικίδιων ζώων σε διαμερίσματα πολυκατοικιών και μονοκατοικίες. Σύμφωνα με τον Ν. 4039/2012 (ΦΕΚ Α 15/02.02.2012), στις πολυκατοικίες που αποτελούνται από δύο διαμερίσματα και πάνω, επιτρέπεται η διατήρηση ζώων συντροφιάς, υπό προϋποθέσεις. (Στις δε μονοκατοικίες δεν τίθεται καν θέμα, τα κατοικίδια επιτρέπονται κανονικά). Αυτές είναι οι εξής:
- τα ζώα διαμένουν στο ίδιο διαμέρισμα με τον ιδιοκτήτη
- δεν παραμένουν μόνιμα σε βεράντες ή σε ανοιχτούς χώρους του διαμερίσματος
- η παραμονή τους στο διαμέρισμα τηρεί τους κανόνες ευζωίας, τις υγειονομικές διατάξεις και τις αστυνομικές διατάξεις περί κοινής ησυχίας
- τα ζώα έχουν ελεγχθεί ηλεκτρονικά, έχουν σημανθεί και φέρουν βιβλιάριο υγείας
Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές, δεν μπορεί να απαγορευθεί η φιλοξενία κατοικίδιων σε μονοκατοικία ή σε διαμέρισμα, ακόμη κι αν αυτό απαγορεύεται με το καταστατικό της πολυκατοικίας. Ο νόμος δηλαδή υπερισχύει του καταστατικού της πολυκατοικίας.
Ο ρόλος των social media στη παραβατικότητα, ενισχύει το «αξιακό» παραλογισμό.
Στην Σαντορίνη υπάρχουν κάποιες κοινωνικές ομάδες κυρίως στο facebook, όπου αναρτούν διάφορες αγγελίες. Σε αυτές τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης ευρείας απήχησης βρίσκουν δυστυχώς γόνιμο έδαφος αυτοί οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που εκμισθώνουν τα ακίνητα τους σε τρελές τιμές, άνευ συμβολαίων και με τις παράλογες 6μηνες ή 12μηνες προκαταβολές.
Καθίσταται ηλίου φαεινότερο ότι αν δεν έβρισκαν οι ιδιοκτήτες το πρόσφορο έδαφος (και μάλιστα εντελώς δωρεάν) σε αυτές τις «σελίδες», τότε και λόγω ανταγωνισμού δεν θα μπορούσαν να ζητήσουν τα τρελά και παράλογά τους. Έτσι λοιπόν αυτές οι «κοινωνικές ομάδες» αγγελιών στο facebook, από εκεί που πραγματικά είχαν προσφέρει πολλές και καλές υπηρεσίες στο παρελθόν και πολλοί συμπολίτες μας βρήκαν (και εξακολουθούν να βρίσκουν) αμέτρητες ευκαιρίες από εκεί, σήμερα έχουν καταντήσει δυστυχώς και φερέφωνα αυτής της εξτρεμιστικής τάξης των προαναφερόμενων ιδιοκτητών ακινήτων.
Αυτό που εμείς με τη σειρά μας συστήνουμε στους ιδιοκτήτες, διαχειριστές (admin) αυτών των «σελίδων» είναι τα φίλτρα.
Παραδειγματικά αναφέρουμε ότι θα μπορούσαν στη κατηγορία «Ενοικίαση Ακινήτων στη Σαντορίνη» να έβαζαν φίλτρο στα 400 ευρώ. Ότι δηλαδή προσφέρεται στην αγορά πλέον των 400 ευρώ, να αναρτάται μόνο και υπό τον όρο ότι παρέχεται «Συμβόλαιο Ενοικίασης». Με αυτό το τρόπο και οι ιδιοκτήτες αυτών των μέσων θα καταφέρουν να αξιοποιήσουν το χρηστικό κατά τα άλλα «εργαλείο» τους προς το καλό της κοινωνίας.
Διότι μην εθελοτυφλούμε… εδώ και 4 χρόνια περίπου γνωρίζουμε όλοι ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει και η Σαντορίνη ζημιώνεται σε όλα τα επίπεδα. από αυτό το πρόβλημα.
Αστυνομικοί, γιατροί δεν έρχονται, διότι δεν υπάρχουν σπίτια, λένε όλοι. Ειδικευμένοι εργαζόμενοι ομοίως δεν έρχονται (καταντήσαμε να φέρνουμε σε τουριστικές θέσεις μ’ εξειδίκευση, ανειδίκευτους από Μπαγκλαντές), αφού δεν υπάρχουν σπίτια, με αποτέλεσμα να πέφτει η ποιότητα των τουριστικών υπηρεσιών στο νησί, όπως αυτό τελικά αποτυπώνεται στα εισοδηματικά νούμερα της Σαντορίνης, που έχουν πλέον τη φθίνουσα. Κι όλα αυτά τα γνωρίζουν πολύ καλά οι ιδιοκτήτες αυτών των «σελίδων» στο facebook. «Ήγγικεν η ώρα» λοιπόν να συμμετάσχουν και αυτοί στο γενικότερο καλό της Σαντορίνης, τοποθετώντας «φίλτρα» στην εργαλειοθήκη τους.
Επίλογος.
Αυτά που συμβαίνουν στην Σαντορίνη και καταγγείλαμε εδώ δεν συμβαίνουν πουθενά αλλού. Ακόμα και η “ακριβή” Μύκονος που ακολουθεί μεν από κοντά, δεν παρουσιάζει όμως τέτοια τραγικά φαινόμενα και όλα μαζί.
Αρχές και πολίτες οφείλουν να συνεργαστούν προκειμένου να παταχθεί το φαινόμενο της ανομίας και του απόλυτου παραλογισμού στην αγορά στέγης στη Σαντορίνη. Όπως προαναφέραμε όλα αυτά έχουν σαφή αντίκτυπο τόσο στο τουριστικό προϊόν του νησιού, όσο και στη ποιότητα ζωής κατοίκων, εργαζομένων και εργοδοτών.
Όπερ έδει δείξαι ….
