«Συναισθήματα, Φαντασία και Δημιουργικότητα στην Εφηβεία»
είναι το θέμα που θα αναπτύξει στο πλαίσιο της 7ης Ανοιχτής Διάλεξης Προβληματισμού και Παρέμβασης, την ερχόμενη Δευτέρα 9 Μαρτίου 2009, στις 8 το βράδυ στο Δημαρχείο Ρεθύμνου η κα Βασιλική Τσούρτου Λέκτωρ Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης.
Σύμφωνα με μία περίληψη της εισήγησης: « Κατά την αναπτυξιακή περίοδο του κατεξοχήν ψυχικού μετασχηματισμού, ο έφηβος συχνά βιώνει δυσφορία όσον αφορά στο σώμα του, στις σχέσεις του με τον κόσμο, τον κόσμο των ονείρων και της σκέψης του. Βιώνει πάθος για την καινοτομία, την αναζήτηση και την ανακάλυψη, πάθος για την εξάρτηση και την καταστροφή. Πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν αυτές οι διεργασίες; Τι μπορεί να περιμένει κάποιος σχετικά με την προοδευτική κίνηση προς την ενηλικίωση;
Ο έφηβος δίνει ιδιαίτερη σημασία στις εκτιμήσεις των άλλων για τον εαυτό του. Έτσι καταφέρνει να αλλάζει ρόλους και να επαναξιολογεί τον εαυτό. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η ματαίωση των προσδοκιών, οι άνισες ευκαιρίες για εκπαίδευση και επαγγελματική ανέλιξη, η έλλειψη ενός υποστηρικτικού οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντος, και ο ρυθμός ζωής στις σύγχρονες πόλεις είναι μερικοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση κατάθλιψης, άγχους, αντικοινωνικής ή νεανικής παραβατικής συμπεριφοράς.
Η αίσθηση της προσωπικής ενότητας, η αίσθηση ότι ο εαυτός είναι το ενεργητικό υποκείμενο των ίδιων των πράξεών του και όχι ρομπότ, μηχανή ή πράγμα, αυτή η αίσθηση “ενός ενεργητικού εαυτού” είναι αυτό που θα δώσει την ώθηση στον έφηβο να συγκροτήσει την ταυτότητά του, να αναπτύξει τη δημιουργικότητά του και να συνάψει υγιείς συναισθηματικές σχέσεις. Η συγκρότηση της ταυτότητας είναι ιδιαίτερα επίκαιρο θέμα στη σύγχρονη εποχή, όπου ο όρος «ταυτότητα» φαίνεται να μην παραπέμπει εντέλει σε μία συμπαγή πραγματικότητα. Σε έναν διασπασμένο κόσμο, όπου η παράδοση και η νεωτερικότητα δεν συγκλίνουν, όπου η διακριτή ταυτότητα μοιάζει με ζητούμενο (έμφυλες ταυτότητες και πρακτικές, φυσικό και κοινωνικό σώμα, εθνοτισμός, διασπορά, μετανάστευση, φτώχεια και εξαθλίωση), ο έφηβος καλείται να αναζητήσει την προσωπική και διαπροσωπική αρμονία.
Η εφηβική σκέψη προσδιορίζεται από μία νέα χρονική προοπτική, αυτήν του μέλλοντος, στρέφεται από το πραγματικό στο πιθανό, εμπλέκεται σε συνεχή πειραματισμό. Ο έφηβος, έχοντας κατανοήσει τα συναισθήματα και τα κίνητρα των άλλων, θα προσπαθήσει να εξερευνήσει τις όψεις του εαυτού, να λάβει αποφάσεις για σημαντικά διλήμματα. Η φαντασία είναι ένα ισχυρό όπλο στα χέρια του εφήβου, καθώς μέσα από τα σύμβολα και τις φαντασιακές εικόνες βιώνει την εξιδανίκευση ή την απομυθοποίηση των προτύπων του και αμφιταλαντεύεται γόνιμα μεταξύ αυτονομίας και εξάρτησης. Όταν η πραγματικότητα (κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο) δεν του επιτρέπει την αληθινή έκφραση των συναισθημάτων του, των ανομολόγητων φόβων ή των απαγορευμένων επιθυμιών του, ο έφηβος μπορεί να ρυθμίζει τις συγκινησιακές του εντάσεις μέσω της φαντασίας (ή ακόμη και μέσα από εικονικά δωμάτια, chatrooms, και δικτυακούς τόπους). Στη συζήτηση θα επιχειρήσουμε να αναδείξουμε το ρόλο της φαντασίας στη συναισθηματική ανάπτυξη του εφήβου και στην ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης».
