Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη νέα γρίπη. Της Πέλας Νεονάκη

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη νέα γρίπη

Κρούσματα της νέας γρίπης ή γρίπης των χοίρων, όπως αρχικά ονομάστηκε, διαπιστώνονται καθημερινά και ολοένα αυξάνονται, ενώ αναμένεται να αυξηθούν περισσότερο το φθινόπωρο και το χειμώνα.

       31/08/09

της Πέλας
Νεονάκη*

Εντούτοις, η ενημέρωση του κόσμου για την πανδημία της νέας γρίπης κρίνεται μάλλον ελλιπής και σε κάποιες περιπτώσεις επικρατεί σύγχυση εξ΄αιτίας της παραπληροφόρησης. Θα προσπαθήσουμε λοιπόν να αναλύσουμε ό,τι πρέπει να γνωρίζουμε για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τη νέα γρίπη. 

Ποιος είναι ο ιός της νέας γρίπης, πώς μεταδίδεται, τι προκαλεί?

Ο νέος ιός της γρίπης Α(Η1Ν1) που απομονώθηκε για πρώτη φορά φέτος είναι ένας νέος υπότυπος του ιού της γρίπης που προσβάλλει και τους ανθρώπους. Περιέχει γονίδια από ιό της γρίπης των χοίρων, των πτηνών και των ανθρώπων σε ένα συνδυασμό που δεν είχε εμφανιστεί ποτέ έως τώρα. Επίσης, είναι πλέον βέβαιο ότι ο ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και μάλιστα με μεγάλη ευκολία, γεγονός που επέφερε Πανδημία γρίπης.
Όπως γίνεται φανερό, ο όρος «Πανδημία» χαρακτηρίζει τη μεταδοτικότητα της νόσου και δεν έχει σχέση με τη βαρύτητά της. Η νέα γρίπη έχει συνήθως ήπια πορεία αν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί με σοβαρά συμπτώματα σε κατά τα άλλα υγιή άτομα.

Ο τρόπος μετάδοσης της νέας γρίπης δεν διαφέρει από τις υπόλοιπες ιώσεις του αναπνευστικού:
Μεταδίδεται με τα σταγονίδια του βήχα άμεσα ή με την επαφή με μολυσμένα από σταγονίδια αντικείμενα. Είναι επομένως πολύ εύκολη η μετάδοσή της και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα νοσήσει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, δεδομένου ότι δεν έχουμε αντισώματα για το νέο αυτό ιό. 

Η νέα γρίπη εκδηλώνεται με πυρετό, συχνά υψηλό (ως και 40^Ο C) και με ρίγος, μυαλγίες (πόνους σε όλο το σώμα), βήχα, πονοκέφαλο, πόνο στο λαιμό, ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) και καταρροή, εξάντληση.
Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί με εμετούς και διάρροιες, ιδίως στα παιδιά. Τα συμπτώματα διαρκούν από 2 ως 5 ημέρες, ενώ κάποιες φορές, ιδίως ο βήχας και η εξάντληση, μπορεί να παραταθούν μέχρι μερικές εβδομάδες μετά την οξεία φάση του πυρετού. Το άτομο που ασθενεί μεταδίδει τη νόσο ένα 24ωρο πριν και 7 μέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.
Βαρύτερα θα περάσουν τη γρίπη τα μικρά παιδιά, κάτω των 5 ετών (ιδίως κάτω των 2 ετών), οι ηλικιωμένοι άνω των 60 ετών και όσοι πάσχουν από σοβαρά χρόνια νοσήματα (καρδιοαναπνευστικά, νευρομυϊκά, θεραπεία καρκίνου, έγκυες κ.α.). Κυρίως ανάμεσα στις ομάδες αυτές (ομάδες υψηλού κινδύνου) θα υπάρξουν πιθανώς και θάνατοι από τη νόσο ή τις επιπλοκές της.

Η γρίπη μπορεί να επιπλακεί με νόσους όπως η πνευμονία ή η ωτίτιδα, γεγονός που θα αλλάξει τη φυσιολογική της πορεία και τη συμπτωματολογία της.
Επομένως πρέπει να εκτιμηθεί κανείς άμεσα από παιδίατρο (ιδίως όταν πρόκειται για μικρό παιδί) αν:

• έχει δύσπνοια ή ταχύπνοια-λαχάνιασμα.
• τα χείλη του χάνουν το ροδαλό χρώμα τους και γίνονται μπλε.
• νιώθει πόνο ή αίσθημα πίεσης στο στήθος ή την κοιλιά.
• παρουσιάζει σημάδια αφυδάτωσης, όπως να περνάνε πολλές ώρες χωρίς να ουρήσει, να νιώθει ζαλάδα όταν στέκεται όρθιος, να έχει άσπρη στεγνή γλώσσα και στα βρέφη να μένει ώρες στεγνή η πάνα και το κλάμα τους να μην έχει δάκρυα.
• φαίνεται συγχυτικός.
• παρουσιάσει σπασμούς ή χάσει τις αισθήσεις του.
• έχει επίμονους εμετούς και δεν μπορεί να κρατήσει υγρά από το στόμα.

Πώς θα αντιμετωπίσουμε τη νέα γρίπη

Στόχος στη φάση αυτή της πανδημίας είναι να περάσουν στο σπίτι τη νόσο όσοι έχουν ήπια-μέτρια συμπτώματα και να νοσηλεύονται εκείνοι με πολύ σοβαρά συμπτώματα ή επιπλοκές. Επίσης επιδιώκεται να προφυλαχθούν από τη νόσο τα άτομα που είναι πιθανότερο να εκδηλώσουν σοβαρά συμπτώματα και επιπλοκές (άτομα υψηλού κινδύνου) ή να τεθούν αυτά έγκαιρα σε ιατρική παρακολούθηση και θεραπεία εφόσον νοσήσουν.

Για τη θεραπεία της γρίπης υπάρχουν ειδικά αντιϊικά φάρμακα, τα οποία όμως πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο σε περιπτώσεις που ο γιατρός κρίνει ότι απαιτούνται. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η νόσος αυτοϊάται όπως οι περισσότερες ιώσεις και η χρήση αντιϊικών δεν έχει θέση στη θεραπεία. Η αλόγιστη μάλιστα χρήση τους εκτός από την εξάντληση των αποθεμάτων στα φαρμακεία μπορεί να οδηγήσει σε αντοχή του ιού στα φάρμακα αυτά.

Η γρίπη λοιπόν όπως οι περισσότερες ιώσεις απαιτεί συμπτωματική θεραπεία.
Αυτό σημαίνει ανάπαυση, καλό φαγητό, πολλά υγρά, αντιπυρετικά-παυσίπονα, ανακούφιση του πονόλαιμου με φυτικά σιρόπια, αποσυμφόρηση της μύτης. Στα παιδιά αποφεύγουμε τα αντιβηχικά σιρόπια που καταστέλλουν το βήχα και αυξάνουν την πιθανότητα πνευμονίας λόγω ανεπαρκούς αποβολής των εκκρίσεων. Τα αντιβιοτικά επίσης δεν έχουν θέση στην αντιμετώπιση εκτός από την περίπτωση μικροβιακής επιπλοκής, οπότε θα κρίνει ο γιατρός αν πρέπει να χρησιμοποιηθούν. 

Η πρόληψη της νόσου εξακολουθεί να παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της πανδημίας και είναι υπόθεση όλων μας. Γι΄αυτό φροντίστε να:

• πλένετε συχνά τα χέρια σας.
• καλύπτετε το πρόσωπό σας με το χέρι σας ή ένα μαντήλι μιας χρήσης (να το πετάτε άμεσα στα σκουπίδια), όταν βήχετε ή φταρνίζεστε. Το να βήχετε/φταρνίζεστε στο μέσα μέρος του μανικιού, στην περιοχή του αγκώνα, έχει δειχθεί να περιορίζει τα σταγονίδια από το αναπνευστικό, χωρίς να μολύνει τα χέρια.
• αερίζετε πολύ καλά τους χώρους. Αν είναι δυνατό να είναι συνέχεια ανοιχτό το παράθυρο ειδικά όπου βρίσκονται παιδιά.
• αποφύγετε την επαφή με πιθανό ασθενή.
• εάν δουλεύετε με πιθανούς ασθενείς φοράτε μάσκα που να καλύπτει μύτη και στόμα. 

Προφύλαξη από τις επιπλοκές της γρίπης, και κυρίως την πνευμονιοκοκκική πνευμονία που είναι και η συχνότερη, προσφέρει το  εμβόλιο του πνευμονιοκόκκου. Το 7δύναμο εμβόλιο γίνεται ούτως ή άλλως  σε παιδιά κάτω των 5 ετών βάσει του εθνικού προγράμματος εμβολιασμού, αλλά δεν έχει εγκριθεί για μεγαλύτερες ηλικίες.
Με το 23δύναμο εμβόλιο πνευμονιοκόκκου που μπορεί να γίνει σε μεγαλύτερες ηλικίες εμβολιάζονται άτομα υψηλού κινδύνου.
Το εμβόλιο της κοινής γρίπης καλό είναι να γίνει φέτος σε όλα τα παιδιά ιδίως κάτω των 5 ετών, σε μεγαλύτερα αν έχουν στο σπίτι αδερφάκια κάτω των 5 ετών και σίγουρα σε όλα τα υψηλού κινδύνου άτομα.
Το εμβόλιο για τη νέα γρίπη αναμένεται και δεν υπάρχουν ακόμα οδηγίες για την εφαρμογή του.

Η παρούσα πανδημία γρίπης δεν είναι η πρώτη που αντιμετωπίζουμε. Πρόκειται μάλιστα για μία ηπιότερη νόσο από τις προηγούμενες. Μπορεί η πανδημία να διαρκέσει και δύο χρόνια και σίγουρα οι περισσότεροι από εμάς θα νοσήσουμε, όμως με ψυχραιμία, ενημέρωση και υπεύθυνη συμπεριφορά από όλους μας θα καταφέρουμε να την περάσουμε με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες.

* Η κ. Πέλλα (Πελαγία) Νεονάκη
είναι Παιδίατρος του ΙΚΑ Ρεθύμνου
& σύμβουλος Παιδικής Υγείας
της “ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ”