Υποβρύχιο για τις έρευνες στο ηφαίστειο Κολούμπος
Λήψη δείγματος από το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος κοντά στη Σαντορίνη, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Ένα αυτόνομο -μη επανδρωμένο- ρομποτικό σκάφος έκανε, για πρώτη φορά σε οποιαδήποτε θάλασσα στον κόσμο, λήψη δείγματος από το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος κοντά στη Σαντορίνη, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Αυτό επιβεβαίωσε το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole (WHOI) των ΗΠΑ, το οποίο ήταν επικεφαλής στην πρόσφατη διεθνή αποστολή στο Αιγαίο με ελληνική συμμετοχή.
Το υβριδικό ρομπότ NUI (Nereid Under Ice) του WHOI πήρε δείγματα από τον πυθμένα του Κολούμπου, χρησιμοποιώντας τον ρομποτικό βραχίονα του. Όπως δήλωσε ο επικεφαλής της αποστολής Ριτς Καμίλι, «αποτελεί τεράστιο βήμα προόδου για ένα όχημα να πάρει δείγμα χωρίς ένας πιλότος να το καθοδηγεί. Ένας από τους στόχους μας ήταν να καταστήσουμε περιττό το τηλεχειριστήριο και το καταφέραμε».
Η αποστολή στον Κολούμπο και η δοκιμή αυτόνομων υποθαλάσσιων τεχνολογιών αποτελεί τμήμα του διεπιστημονικού προγράμματος Planetary Science and Technology from Analog Research (PSTAR) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), με σκοπό να δοκιμαστούν αυτόνομα υποβρύχια σκάφη ικανά να εξερευνήσουν μόνα τους αφιλόξενους εξωγήινους ωκεανούς στο μέλλον, όπως αυτοί που υπάρχουν στους δορυφόρους Ευρώπη του Δία και Εγκέλαδο του Κρόνου.
Όπως συμβαίνει με τα αυτόνομα οχήματα χωρίς οδηγό στους δρόμους, στόχος ήταν ένας αλγόριθμος να αναλάβει το «τιμόνι» του υποθαλάσσιου ρομπότ και αυτό συνέβη στον Κολούμπο. Το NUI είναι ελαφρώς μικρότερο από ένα αυτοκίνητο Smart και είναι εφοδιασμένο με λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, που επέτρεψε στο ROV να αποφασίσει μόνο του ποια μέρη θα επισκεφθεί μέσα στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο και μετά να κάνει τη λήψη δείγματος χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Τα δείγματα που ελήφθησαν από τον Κολούμπο, θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση της μικροβιακής ζωής στο ηφαίστειο. Το επόμενο βήμα, σύμφωνα με τον Καμίλι, θα είναι να βελτιωθεί η όραση των υποθαλάσσιων αυτόνομων οχημάτων και να αναπτυχθεί η δυνατότητα επικοινωνίας με τα ρομπότ μέσω φωνητικών εντολών.
«Τελικά μπορούμε να οραματιστούμε ένα ολόκληρο στόλο από συνεργαζόμενα νοήμονα θαλάσσια ρομπότ που θα μοιράζονται τη νοημοσύνη τους και κάθε ένα από αυτά θα εργάζεται σε συνεργασία με τα άλλα, όπως οι μέλισσες στην κυψέλη. Είναι κάτι που θα μας πάει πολύ πιο πέρα από το να καταστήσουμε απλώς περιττό το τηλεχειριστήριο», ανέφερε ο Καμίλι.
Το WHOI είναι ιδιωτικός ερευνητικός οργανισμός με έδρα στο Ακρωτήριο Κοντ της Μασαχουσέτης. Ιδρύθηκε το 1930 μετά από πρωτοβουλία της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ και σήμερα βρίσκεται στην πρωτοπορία της ωκεανογραφικής έρευνας διεθνώς.
ΠΗΓΗ ΑΠΕ-ΜΠΕ
Θυμίζουμε ότι τον περασμένο Νοέμβριο (2019) είχε ολοκληρωθεί με επιτυχία η διεθνής ωκεανογραφική έρευνα στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος βορειοανατολικά της Σαντορίνης, η οποία χρηματοδοτήθηκε και υποστηρίχθηκε από την Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA).
Μάλιστα τότε, μεταξύ άλλων, ανακαλύφθηκαν από τα αμερικανικά ρομπότ στο βυθό του ηφαιστείου νέες άγνωστες μέχρι σήμερα υδροθερμικές πηγές («καμινάδες»), γύρω από τις οποίες υπάρχουν ανθούσες κοινότητες βακτηρίων.
Ο κώνος του ηφαιστείου έχει διάμετρο βάσης τριών χιλιομέτρων και σχηματίζει ένα κρατήρα διαμέτρου 170 μέτρων, ο οποίος υψώνεται από βάθος 504 μέτρων έως βάθος 18 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Η υποθαλάσσια αυτή καλδέρα βρίσκεται πολύ κοντά στην καλδέρα του ηφαιστείου της Σαντορίνης, ενώ διαθέτει ένα σημαντικό υδροθερμικό σύστημα, από όπου εκλύεται σχεδόν καθαρό αέριο διοξείδιο του άνθρακα.
Τα οχήματα – ρομπότ που δοκίμασε η NASA στη Σανορίνη θα χρησιμοποιηθούν για αποστολές στον Δία και τον Κρόνο
Η αποστολή, που αποτελείτο από 30 επιστήμονες από τις ΗΠΑ, την Ελλάδα, την Αυστραλία και τη Γερμανία, δοκίμασε νέες «έξυπνες» τεχνολογίες με αυτόνομα υποβρύχια οχήματα (Autonomous Underwater Vehicles – AUVs), τα οποία στο μέλλον μπορεί να αξιοποιηθούν για την εξερεύνηση εξωγήινων ωκεανών σε μακρινούς δορυφόρους του Δία και του Κρόνου, όπως ο Εγκέλαδος και η Ευρώπη, όπου θα αναζητηθούν υποθαλάσσια ίχνη ζωής σε ακραία και πιθανώς επικίνδυνα περιβάλλοντα.
Οι ερευνητές έμειναν ικανοποιημένοι από τις δυνατότητες των ρομποτικών υποθαλάσσιων οχημάτων να λαμβάνουν εντολές και στη συνέχεια να τις εκτελούν με επιτυχία αυτόνομα σε ένα άγνωστο περιβάλλον όπως αυτό του Κολούμπου.
Οι Έλληνες και ξένοι ερευνητές σκοπεύουν να επιδιώξουν τη συμμετοχή τους ξανά σε χρηματοδοτούμενο ερευνητικό πρόγραμμα της NASA, ώστε μελλοντικά να επανέλθουν στον Κολούμπο για νέες δοκιμές και έρευνες.
Στο μεταξύ, θα κάνουν μια σειρά επιστημονικών δημοσιεύσεων για να παρουσιάσουν αναλυτικά τα ευρήματα τους.
Ποιοι συμμετείχαν τον περασμένο Νοέμβριο στην αποστολή της NASA στη Σαντορίνη
Στην αποστολή συμμετείχαν το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole της Μασαχουσέτης (με επικεφαλής τον αρχηγό της αποστολής δρα Ρίτσαρντ Καμίλλι), το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, το Τμήμα Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (Ι.ΘΑ.Β.Β.ΥΚ.) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).
Από ελληνικής πλευράς, στην έρευνα συμμετείχαν η επίκουρη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Παρασκευή Νομικού, η Δρ. Παρασκευή Πολυμενάκου του Ι.ΘΑ.Β.Β.ΥΚ.του ΕΛΚΕΘΕ, καθώς επίσης δύο Έλληνες ερευνητές του εξωτερικού, ο Δρ. Άγγελος Μάλλιος και η Δρ. Μαρία Παχιαδάκη του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Woods Hole της Μασαχουσέτης.
