105 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
10/3/10
της Γιώτας
Μαστάθη Σαν σήμερα 10 Μαρτίου του 1905 ξεσπά η Κρητική Επανάσταση στο χωριό Θέρισος με εκκινητή τον Ελευθέριο Βενιζέλο και συμπαραστάτες του, τους Κωνσταντίνο Φούμη και Κωνσταντίνο Μάνο.
Η ηγετική φυσιογνωμία του Ε. Βενιζέλου, με την αναμφισβήτητη πολιτική του διορατικότητα έρχεται σε σύγκρουση με τον «Ύπατο Αρμοστή». Η σύγκρουση καταλήγει στη δημιουργία της προσωρινής Κυβέρνησης Κρήτης στο χωριό Θέρισος.
Στόχος της επανάστασης είναι η Ένωση της Κρήτης με την υπόλοιπη Ελλάδα με αρχικό σκοπό της απομάκρυνση του Πρίγκιπα Γεωργίου από το νησί, κάτι που πραγματοποιήθηκε λίγο αργότερα στις 12 Σεπτέμβρη 1906, μετά την επέμβαση των ξένων δυνάμεων που θορυβήθηκαν και προσπάθησαν να εξομαλύνουν την κατάσταση δικαιώνοντας την πολιτική του Βενιζέλου.
Μετά την παραίτηση και 
απομάκρυνση του Πρίγκιπα το 1906, ψηφίζονται νέοι νόμοι, γίνετε το Σύνταγμα πιο φιλελεύθερο, η οικονομία αρχίζει να ανθίζει, όπως επίσης εντυπωσιακή είναι και η βελτίωση της εκπαίδευσης και η αναβάθμιση της υγείας Οι λεβέντες επαναστάτες της Κρήτης συνεχίζουν να καταφέρνουν πολλά.
Τον Ιούλιο του 1908 οι Μεγάλες Δυνάμεις αποσύρουν από το νησί ένα μεγάλο μέρος των στρατευμάτων τους αναλαμβάνοντας την υποχρέωση ταυτόχρονα να απομακρύνουν μέσα σε ένα χρόνο και τους υπόλοιπους στρατιώτες τους.
Ο πόθος για την Ένωση όλων των Κρητών ενισχύεται φτάνοντας το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου να πραγματοποιήσουν Παγκρήτια συγκέντρωση στα Χανιά με αποτέλεσμα την κατάργηση της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας και την Ένωση με την Ελλάδα. Μια απόφαση, μια λαϊκή θέληση που έγινε δεκτή από την Κρητική Βουλή. Η ελληνική κυβέρνηση όμως, για να αποφύγει την τουρκική αλλά και τις διεθνείς αντιδράσεις, δεν προχωρεί στην επίσημη αναγνώριση της Ένωσης.
Παρόλη τη στάση της Ελλάδας, 
οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν φαίνεται να αντιδρούν στις νέες εξελίξεις μέχρι που υψώθηκε η ελληνική σημαία στο φρούριο του Φιρκά, στην είσοδο του λιμανιού των Χανίων. Εκεί αρχίζει η αντίδρασή τους και απαιτούν αμέσως την υποστολή της.
Χωρίς να υπάρχει κανείς Κρητικός που να προτίθεται να το πραγματοποιήσει αποβιβάζεται μεικτό άγημα που αποκόβει τον ιστό της σημαίας. Η ελληνική κυβέρνηση, βλέποντας τον κίνδυνο τουρκικής απόβασης στο Νησί, προβαίνει σε συστάσεις στους Κρητικούς, ώστε να ακολουθούν τις υποδείξεις των Μεγάλων Δυνάμεων.
Tο 1911 ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Ε. Βενιζέλου προτείνει την είσοδο των Κρητών βουλευτών στην Ελληνική Βουλή, πράγμα που δεν επιτρέπουν φυσικά οι τότε κρατούσες συνθήκες. Ένα χρόνο αργότερα με την αρχή των Βαλκανικών πολέμων του 1912, το Ελληνικό Κοινοβούλιο ανοίγει τις πύλες του και οι Κρήτες βουλευτές γίνονται δεκτοί με ενθουσιασμό και θερμές εκδηλώσεις.
Το Φεβρουάριο του 1913 και κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων δίνετε η οριστική λύση του ζητήματος που αφορά ολόκληρη την Κρήτη. Το Κρητικό λοιπόν ζήτημα λύεται με τη συνθήκη του Λονδίνου το Μάιο του 1913 όπου παραχωρείται η Κρήτη στην Ελλάδα.
Οι Κρητικοί αφαιρούν την τουρκική σημαία από το νησάκι της Σούδας, που είναι το τελευταίο σύμβολο της τουρκικής επικυριαρχίας στην Κρήτη.
Η αφαίρεση της Τουρκικής σημαίας από το νησάκι της Σούδας στοίχισε πολλά στους Τούρκους.
Την 1η Δεκεμβρίου 1913 γίνεται η επίσημη ανακήρυξη της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Υψώνεται η ελληνική σημαία στο Φιρκά, και ο πόθος της Ένωσης, που πληρώνεται με σκληρούς αγώνες και ποταμούς αίματος, γίνεται πια πραγματικότητα.
Η ιστορία συνεχίζεται μέσα στα χρόνια που η Κρήτη ενώθηκε με την Ελλάδα. Η ένωση πραγματοποιήθηκε με εγγυήτριες τις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, Ιταλία) και με την ύπαρξη ενός συμφωνητικού που προέβλεπε την διενέργεια δημοψηφίσματος σε 100 χρόνια (το 2012) για την διατήρηση της ένωσης με την Ελλάδα ή την απόσχιση και ανεξαρτητοποίηση του νησιού.
Οι απόψεις διίστανται από τα στόματα των Κρητικών, όσο αφορά την ουσία του δημοψηφίσματος αλλά και το κατά πόσο θα βοηθηθεί η Κρήτη αν γίνει αυτόνομο κράτος.
Αυτό που χρειάζεται είναι απλά να αναμένουμε τις αποφάσεις και εξελίξεις επί του θέματος. Η ιστορία παρόλα ταύτα δεν αλλάζει, οι ψυχές δεν γυρίζουν πίσω. Μένουν πάντα όμως ζωντανές για να μας υποδεικνύουν τη στάση όσων χάθηκαν για χάρη της πατρίδας…
Y.Γ. Το φωτογραφικό υλικό μας παραχωρήθηκε από το σύλλογο Κρητών Σύρου!!!
