ΆΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΞΙΦΗΦΟΡΟΣ

«ΆΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο ΞΙΦΗΦΟΡΟΣ, ΣΤΟ ΑΠΟΔΟΥΛΟΥ– ΕΝΑΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ ΑΓΙΟΣ»

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ – 2/12/10
Ιστορική έρευνα από τον Γιάννη Αντ. Ταβερναράκη *
istorikesgrammes@yahoo.gr
επιμέλεια κειμένου: ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ Γ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ

«ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ-ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ»

     Αφήνοντας πίσω μας τη Μεσσαρά, οδεύοντας προς το Ρέθυμνο στρίβοντας δεξιά προς το Αμάρι συναντούμε το Ιστορικό χωριό Αποδούλου, που απλώνεται κατά μήκος της παλιάς οδού Ηρακλείου-Ρεθύμνου. Η ησυχία και ο καθαρός αέρας είναι αυτά που χαρακτηρίζουν αυτό το μικρό ήρεμο τόπο, με τους λιγοστούς, γεμάτους κρητική λεβεντιά κατοίκους, στα πρόσωπα τους, ένας έμπειρος παρατηρητής θα προσέξει αμέσως τις κλασσικές κρητικές φυσιογνωμίες , με όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που είχαν οι πρόγονοι τους εκατοντάδες χρόνια πριν. Πάντα πρόθυμοι να δώσουν πληροφορίες για το τόπο τους σ? ένα ερευνητή.

     Δυτικά του χωριού σε μικρή απόσταση, ένας καλός χωματόδρομος, ιδανικός για πεζοπορία, οδηγεί τον επισκέπτη, ανάμεσα από πανύψηλα πλατάνια και οπορωφόρα δέντρα και χιλιόχρονα ελαιόδεντρα σε ένα ξέφωτο, όπου ένα μικρό ταπεινό εκκλησάκι στέκει εκεί, αγέρωχος φρουρός της περιοχής, – είναι ο Άγιος Γεώργιος ο λεγόμενος Ξιφηφόρος, είναι μονόχωρη βασιλική σχετικά περιορισμένων διαστάσεων με μια μεγάλη τοιχογραφία στο βόρειο τοίχο με τον Άγιο Γεώργιο να κρατεί ένα τεράστιο ξίφος φύλακα της Μονής του και της γύρω περιοχής. Κι άλλες τοιχογραφίες συνθέτουν ένα έξοχο Βυζαντινό παζλ, ακόμα και υπολείμματα χαραγμάτων  και επιγραφών μαρτυρούν, ότι αυτός ο μικρός ναΐσκος κάποτε είχε μεγάλη επισκεψημότητα. Και πώς να μην είχε αφού σε αυτό το χώρο ήταν η Μονή του Αγίου Γεωργίου του Ξιφηφόρου, χτισμένη πάνω σε ερείπια άλλης άγνωστης μονής. Κατά τους πρώτους χρόνους της Βενετικής κατάκτησης αγωνιζόταν να κρατήσει άσβεστη τη σπίθα της ορθοδοξίας, εποχές όπου το Λατινικό στοιχείο, προσπαθούσε με νύχια και με δόντια να εξαφανίσει την ορθοδοξία από το νησί και να προσηλυτίσει τους κατοίκους στο Λατινικό δόγμα, πράγμα, που ποτέ δεν το κατάφερε και τσακίστηκε στους γρανιτένιους βράχους, που λεγόταν Βυζαντινά Μοναστήρια της Κρήτης.

     Αυτά τα μικρά άγνωστα μοναστήρια της Κρήτης όπως ο Άγιος Γεώργιος ο Ξιφηφόρος, άντεξαν στους ξένους κατακτητές, Βενετούς και Τούρκους, δυστυχώς δεν άντεξαν όμως στη δική μας αδιαφορία, περασμένων εποχών, που τα άφησε να ρημάξουν, οι καλόγεροι πέθαναν και σιγά-σιγά επήλθε η ερήμωση, η κατεδάφιση των κτιρίων και η χρήση των υλικών για άλλα κτήρια. Από αυτή τη μοίρα δε μπορούσε να ξεφύγει ούτε ο Άγιος Γεώργιος, πριν πολλά χρόνια που επισκέφτηκα το χώρο, μου έκανε εντύπωση η πλήρης εγκατάλειψη του καθολικού – το μόνο που έχει απομείνει-. Αργότερα όμως σε άλλη επίσκεψη μου, διαπίστωσα ότι η Αρχαιολογική Εταιρία συντηρήσεων, με παραινέσεις της εκείθε Μητρόπολης, ανακατασκεύαζε το ναό και συντηρούσε τις υπέροχες τοιχογραφίες. Τώρα ένας επισκέπτης, θα αντικρίσει ένα υπέροχο βυζαντινό εκκλησάκι χωμένο στο πράσινο των Αμαριώτικων λόφων, μάρτυρα μιας Βυζαντινής παράδοσης που έχει αφήσει τα αποτυπώματα της, βαθιά χαραγμένα στη Κρήτη.

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ

     Πολλοί Ιστορικοί πιστεύουν ότι η μικρή μονή του Αγίου Γεωργίου είναι η αρχαιότερη στο Αμάρι, το αποδίδουν στις τοιχογραφίες που ανάγονται στα μέσα του 13ου αιώνα, περίοδο που υπήρχε μεγάλη έξαρση στη τοιχογραφία και στην οικοδόμηση ναών και μονών, για να αντικρουστεί ο προσηλυτισμός, όπως προείπα των Βενετών κατακτητών. Γεγονός είναι ότι βάσει της ναοδομίας, η μονή προϋπήρχε της Βενετικής κατάκτησης.

ΘΡΥΛΟΙ

     Οι κάτοικοι του κοντινού χωριού Αποδούλου, πιστεύουν ότι ο Άγιος δεν δέχεται πόρτα στην είσοδο του ναού, όσες φορές τοποθέτησαν πόρτα για να ασφαλίσουν την εκκλησία, το πρωί την βρήκαν καταστρεμμένη ή πεταμένη μακριά. Αυτό το γεγονός το διαπίστωσα ο ίδιος από παλιά όταν επισκέφτηκα για πρώτη φορά το ναό, μου φάνηκε παράξενο το να μην υπάρχει πόρτα σε ένα τέτοιο μνημείο. Αλλά και τα τελευταία χρόνια που έγινε αναστύλωση πάλι δεν τοποθετήθηκε πόρτα στη κύρια είσοδο. Με τα μάτια μου είδα μια εξαίρετη καινούρια πόρτα ακουμπισμένη στον Δυτικό τοίχο μέσα στο Ναό ? και μάλιστα είχαν φωλιάσει πάνω της διάφορα πουλιά ? αλλά κανένας από φόβο δεν τόλμησε ποτέ να την τοποθετήσει στην είσοδο του Ναού.   

Βιβλιογραφία:
Ν. Ψιλάκη
«ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ»     

*Ο Γιάννης Ταβερναράκης γεννήθηκε και ζει στο Τυμπάκι είναι μέλος της
«Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών» και ασχολείται με την Ιστορική έρευνα του Μεσαιωνικού Ελληνισμού και την Ιστορία της τέχνης της Κρητικής αναγέννησης.