Σαντορίνη 2023. Το αποτύπωμα της τουριστικής απώλειας
Σκηνικό τουριστικής αποστέωσης στα νησιά. Μύκονος και Σαντορίνη, οι μεγάλες απώλειες.
Σαντορίνη, το χρονικό της ολίσθησης.
Του δημοσιογράφου Βασίλη Κασιμάτη
Θα συμφωνήσουμε ότι το 2022 ήταν μια εκπληκτική χρονιά από πλευράς τουριστικών εσόδων. Ο λόγος πρόδηλος. Τα 2 χρόνια της πανδημίας δημιούργησαν μια μεγάλη δίψα για αναψυχή σε όλο το πλανήτη, ο καρπός της οποίας απέδωσε στη χώρα μας τα μέγιστα. Κάποιοι όμως θεώρησαν ότι θα ήταν έτσι και στη συνέχεια και επαναπαύτηκαν. Λάθος!
Αφετέρου και λόγω εθνικών εκλογών, η κυβέρνηση Μητσοτάκη και προκειμένου να παρουσιάσει ένα θετικό κλίμα, έστησε φέτος τον Φεβρουάριο (2023) ένα επικοινωνιακό πανηγύρι με θιασάρχη τον πρώην υπουργό Τουρισμού Βασίλη Κικίλια, ο οποίος έπεισε το τουριστικό κόσμο της χώρας ότι και το 2023, η χρονιά θα είναι «μαγική» ενώ τόλμησε ακόμα και να αναφέρει, ότι θα είναι ακόμα και καλύτερη από το 2022, παρασέρνοντας τους επιχειρηματίες να επενδύσουν από τις αρχές Μαρτίου, σε μια προσπάθεια να εμφανίσει, ότι η κυβέρνηση τα είχε καταφέρει εξαιρετικά. Πέταξε δηλαδή σκοπίμως φρούδες ελπίδες στην αγορά προκειμένου να γεμίσει τον ψηφοθηρικό κορβανά ενόψει εκλογών.
Το αποτέλεσμα του ’23 τον «άδειασε» πέρα για πέρα, επιβεβαιώνοντας τις κακές γλώσσες που έκαναν λόγο για τον χειρότερο υπουργό τουρισμού ever. Άδειασαν όμως και οι τσέπες των επιχειρηματιών που βασίστηκαν στα λόγια του και μπήκαν στα έξοδα από αρχές Μαρτίου.
Αξίζει να δούμε όμως τι φταίει για όλα αυτά, τι έφταιξε και εμβληματικά νησιά μετρούν απώλειες από 30% έως 50% ανάλογα την επαγγελματική κατηγορία (εστίαση, διαμονή, μεταφορά, εκδρομή, θαλάσσιος τουρισμός, εμπόριο, κλπ).
Και αυτά που θα δούμε παρακάτω θα πρέπει να αποτελέσουν σημαντικό σημείο αναφοράς το Φθινόπωρο, αφού το σύνολο των εμπλεκομένων θεσμικών εκπροσώπων (προεδρεία τουριστικών σωματείων, ενώσεων, κλπ) θα πρέπει επιτακτικά (!!!) να «οδηγήσει στο εδώλιο» και να καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου τους δημοτικούς άρχοντες και τους κρατικούς φορείς, τους κύριους δηλαδή υπεύθυνους του φετινού κακού χαμού. Και θα δούμε αναλυτικότερα παρακάτω γιατί είναι αυτοί οι υπεύθυνοι και μάλιστα σε χείριστο βαθμό.
Πάντως, αυτή η πιπίλα των τηλε-καναλιών, ότι δήθεν φταίει η ακρίβεια στη Μύκονο και στην Σαντορίνη θα πρέπει να σταματήσει. Αυτά τα νησιά δεν είναι για όλα τα βαλάντια. Δεν ήταν ποτέ. Όπως δεν είναι και το Ντουμπάι ή το Μόντε Κάρλο, ή οι Μαλδίβες, ή το Τουλούμ, κλπ.
Ακρίβεια υπάρχει μόνο στη τοπική αγορά ακινήτων που οι ιδιοκτήτες ζητάνε «χρυσάφι» για κοτέτσια από τους επιχειρηματίες για τη στέγαση προσωπικού. Εκτιμούμε όμως, ότι φέτος που πάρα πολλοί θα μείνουν απλήρωτοι στα νοίκια τους (έχει ήδη ξεκινήσει αυτό!) θα το σκεφτούν πολύ σοβαρά ως προς τις τιμές που θα χρεώνουν του χρόνου…!
Όπως προαναφέραμε, η φετινή πτώση και η συρρίκνωση των τουριστικών εσόδων αποτελεί καθολικό φαινόμενο στην χώρα, όμως περιοχές όπως η Κρήτη, η Κέρκυρα και κάποια Κυκλαδονήσια φαίνεται να έπεσαν από τον 1ο όροφο, ενώ η Μύκονος και η Σαντορίνη έπεσαν από το ρετιρέ.
Και όταν πέσει κάποιος από το 1ο όροφο, άντε να σπάσει κανά πόδι. Όταν όμως πέφτεις από τον 6ο, τότε δεν υπάρχει σωτηρία.
Βέβαια έπαιξε σημαντικό ρόλο και η κατάρρευση σημαντικών Αμερικανικών τραπεζών μέχρι την Άνοιξη, η οποία προκάλεσε τσουνάμι οικονομικής αστάθειας στη παγκόσμια αγορά. Αυτός ο λόγος είναι μεν υπολογίσιμος, δεν κρίνεται όμως και ως ο σημαντικότερος, καθώς σωρεία λαθών από πλευράς δημοτικών και κρατικών τουριστικών χειρισμών επέφεραν αυτή την εικόνα της αποσύνθεσης.
Ας δούμε όμως τι συνέβη στην Σαντορίνη.
Ενδεικτικό του δράματος έχει καταγράψει η τουριστική εικόνα μέχρι τώρα για το 2023, αφού για τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, οι πληρότητες στην υψηλή κατηγορία καταλυμάτων κινήθηκαν για πρώτη φορά σε επίπεδα της τάξεως του 50% με 60% (εκτός ελαχίστων περιπτώσεων), όταν τα τελευταία 10 χρόνια δεν έπεφτε καρφίτσα! Στη δε χαμηλότερη κατηγορία τουριστικών καταλυμάτων τα πράγματα δεν ήταν και πολύ καλύτερα, αφού περιοχές όπως το Καμάρι και η Περίσσα παρουσίασαν μεγάλα κενά στις πληρότητες.
Σε λίαν απογοητευτικό ρυθμό κινήθηκαν και τα επίπεδα κατανάλωσης στις επιχειρήσεις. Παζάρια και δυστοκία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά, με τους τουρίστες μας να παρουσιάζουν εμφανή οικονομική αδυναμία. Χάσαμε τους «ακριβούς πελάτες»; Και η απάντηση είναι σαφώς καταφατική.
Όσο για το γιατί τους χάσαμε, καλό θα ήταν καταρχήν να κοιταχτούμε όλοι στον καθρέπτη. Όλοι όμως!
Το 2021 η εφημερίδα μας είχε δημοσιεύσει τρία άρθρα σημειώνοντας το τι πρέπει να αλλάξει, ώστε να μην βιώσουμε τη τουριστική κατακρήμνιση το … 2023! Ήμασταν προάγγελος του κακού; Όχι βέβαια. Όταν κάνεις εμπεριστατωμένο ρεπορτάζ με σοβαρά μετρικά στοιχεία και εμβαθύνεις στην έρευνα, κάποια πράγματα είναι ηλίου φαεινότερα.
Τότε λοιπόν είχαμε αναφέρει πολλά ζητήματα, τα οποία ουδείς εκ των υπευθύνων… «ανευθύνων» φαίνεται να τα εξέλαβε σοβαρά, θεωρώντας ότι οι «ακριβοί» τουρίστες είναι υποχείριά τους και ότι η Σαντορίνη θα μπορεί να πορεύεται στον αυτόματο εσαεί. Έλα που τελικά αποδείχτηκε ότι ούτε κορόιδα ήταν οι καλοί πελάτες μας, ούτε το νησί, όσο μαγική θέα κι αν έχει, μπορεί να πορεύεται με τον αυτόματο πιλότο για πολύ.
Και πληθώρα στοιχείων που προκύπταν από διεθνείς αλλά και εγχώριες έρευνες καταδείκνυαν αυτό που τελικά «ήρθε» αλλά … στου κουφού τη πόρτα μάλλον… όσο θέλεις βρόντα.
* 4,5% τουριστική επαναληψιμότητα στη Σαντορίνη από το 2018. Αυτό σημαίνει ότι οι τουρίστες δεν επέλεγαν για 2η φορά το νησί.
* Περσινή έρευνα που δημοσιεύσαμε έδειχνε 24% απώλεια στη «δημοφιλία» της Σαντορίνης. Ήτοι απώλεια στο brand name του νησιού.
Δεν έκαναν καν το κόπο να τα διαβάσουν οι αρμόδιοι και η “καρέκλα” της εξουσίας είναι προφανώς το μόνο που τους ενδιαφέρει.
Κρουαζιέρα Vs Σαντορίνη.
Πόσες φορές έχουμε αναφέρει όλοι μας για το αίσχος της κρουαζιέρας στην Σαντορίνη; Αμέτρητες; Και; Άλλαξε κάτι;
Στην Βενετία και πριν πετάξουν πρόσφατα τη «μαζική» και φθηνή κρουαζιέρα από τα νερά τους, είχαν υπολογίσει ότι η κατά κεφαλή κατανάλωση του μέσου επιβάτη αυτής της φθηνής κρουαζιέρας ήταν τα 5 ευρώ! Η αθρόα όμως συρροή των αμέτρητων τουριστών στην Βενετία και τα προβλήματα που δημιουργούσαν ήταν ασύμμετρα του ασήμαντου «κέρδους».
Ως γνωστό, σε αυτά τα κρουαζιερόπλοια επιβιβάζονται τουρίστες με περίπου 500 ευρώ την εβδομάδα και με απεριόριστη κατανάλωση εντός του πλοίου. Αποτέλεσμα; Όταν βγαίνουν να περιηγηθούν, παίρνουν μαζί τους ακόμα και μπουκάλια νερού προκειμένου να μην ξοδέψουν τίποτα.
Στην Σαντορίνη όμως δημιουργούν:
– επιπλέον σκουπίδια που ούτως ή άλλως δεν προλαβαίνουμε τα μαζέψουμε,
– καταναλώνουν ενέργεια που δεν υπάρχει καν σε επάρκεια,
– επιβαρύνουν σημαντικά το οδικό δίκτυο που σε κάθε περίπτωση δεν φτάνει να καλύψει τις ανάγκες των κανονικών τουριστών στα καταλύματα,
– προκαλούν απίστευτη οχλαγωγία και κίνηση στα σημαντικά χωριά όπως η Οία και τα Φηρά. Αυτό το τελευταίο έχει αποτελέσει το σημαντικότερο λόγο του γιατί χάσαμε τους ακριβούς πελάτες. Όταν πληρώνει ο τουρίστας στην Οία ή στη καλντέρα των Φηρών 500, 1000 ακόμα και 2000 ευρώ τη βραδιά και θέλει να βολτάρει έξω και συναντά τις ορδές επιβατών κρουαζιέρας που έχουν αλώσει το χωριό και στριμώχνονται για μια φωτογραφία στο «blue dome», τι άλλο να περιμένουμε; Να πούνε καλά λόγια στον επόμενο; Μα οι αναφορές τόσα χρόνια στα social media είναι τραγικές. Πόσο τυφλοί είναι εκεί στο Δήμο Θήρας;
Άσε που και οι ίδιοι οι επιχειρηματίες των εμπορικών καταστημάτων διαμαρτύρονται με αυτούς τους επιβάτες, αφού όπως μας λένε στριμώχνονται μπροστά στις βιτρίνες τους και δεν αφήνουν το τουρίστα των ξενοδοχείων που πραγματικά θέλει να ξοδέψει, να αποφασίσει για την αγορά του.
Και ρωτάμε… πόσο δυνατές είναι οι 2 επιχειρήσεις που κονομάνε από τα «κεφάλια» των επιβατών κρουαζιέρας; Πόση επιρροή ασκούν στους τοπικούς άρχοντες; Πόσα τους τάζουν και δεν αλλάζει κάτι; Και μην ξανακούσουμε ότι η Κρουαζιέρα συντηρεί το τελεφερίκ που στηρίζει το νησί. Τα 2/3 εκατομμύρια των εισπράξεων είναι ψίχουλα μπρος στα δισεκατομμύρια που χάνονται λόγω αυτής.
Ας κατανοήσουμε επιτέλους, γιατί παγκόσμιοι υπερ-προορισμοί, όπως η Βενετία, η Βαρκελώνη, οι Βαλεαρίδες νήσοι και τόσοι άλλοι, έχουν πετάξει κακήν-κακώς έξω από τα νερά τους τη φθηνή κρουαζιέρα και εμείς επιμένουμε να κρατάμε το «σπόρο του κακού» στο κόλπο της Καλντέρας.
Εκλογές έχουμε σε 2 μήνες. Υπάρχει κάποιος υποψήφιος δήμαρχος που μπορεί να μας τάξει την απομάκρυνση της φθηνής κρουαζιέρας;
Υπάρχει εκείνος που μπορεί να επιφέρει την εξυγίανση σε καθαριότητα, σκουπίδια, ενέργεια (ΔΕΗ), οδικό δίκτυο, νοσοκομείο και τόσα άλλα ζητήματα που τονίζονται από όλους μας εδώ και χρόνια και που κανείς μέχρι σήμερα δεν έκανε κάτι; Διότι οι τουρίστες, μας τιμωρούν κάθε χρόνο με τις δυσμενείς τους αναφορές στα social media και το αποτέλεσμα φάνηκε μόλις φέτος. Κι αν δεν αλλάξουμε, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πάμε έτσι και χειρότερα και τα επόμενα χρόνια.
«Υπερπληθυσμός» επιχειρήσεων.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, κάποιοι έχουν θεωρήσει ότι η Σαντορίνη είναι οικονομικός παράδεισος. Όσοι έχουν αποτύχει αλλού, νομίζουν ότι θα έρθουν στο νησί του ηφαιστείου και θα κονομήσουν.
Η ανέγερση τουριστικών καταλυμάτων δεν έχει τελειωμό. Λες και πρέπει ντε και καλά να χτιστεί όλο το νησί και να μην μείνει ούτε ένα τετραγωνικό γης… ακάλυπτο από τσιμέντο! Κραυγές αγωνίας από τους κατοίκους να σταματήσει η δόμηση, αλλά είπαμε … στου κουφού την πόρτα…
Τράνσφερ.
Άσε τα οχήματα τουριστικών μεταφορών (τράνσφερ). Όταν δημιουργήθηκε πριν από 3 χρόνια το σχετικό Σωματείο ενοικίασης οχημάτων με οδηγό, το νησί αριθμούσε περί τα 900 οχήματα. Φέτος αυτά ξεπέρασαν τις 4.000!
Ο κάθε πικραμένος επί της γης, πήγε και νοίκιασε όπως-όπως ένα αμαξάκι και το έφερε στην Σαντορίνη να βγάλει μεροκάματο, άλλοτε νόμιμο και άλλοτε παράνομο, με την πειρατεία φέτος να ξεπερνά κάθε όριο.
Το αποτέλεσμα; Πάνω από 50% απώλειες στα έσοδα από τις τουριστικές μεταφορές. Όσο για τους πρωτοεμφανιζόμενους στο κλάδο… φεύγουν ήδη «νύχτα» αφήνοντας απλήρωτα τα πάντα. Κι αυτό βέβαια θα έχει εμφανή σημάδια μείωσης στη ποιότητα της υπηρεσίας του τράνσφερ την επόμενη χρονιά καθώς οι σοβαροί επιχειρηματίες δεν θα είναι πλέον ικανοί να παρουσιάσουν τον αξιόλογο στόλο των προηγούμενων ετών. Ασυδοσία στην έκδοση των σχετικών αδειών από τον ΕΟΤ, πάμπολλες ασάφειες στο νόμο του Υπουργείου Μεταφορών, δημιούργησαν τεράστια κενά αλλά και «παραθυράκια» και έτσι βρήκαν χώρο και παρεισέφρησαν άσχετοι με το επάγγελμα επιτηδευματίες αλλά και πειρατές.
Η Μύκονος, το βαπόρι που βούλιαξε και παρέσυρε την Σαντορίνη.
Όταν βουλιάζει ένα βαπόρι, οι παλιοί λένε «φύγε μακριά μην σε παρασύρει το ρεύμα στο πάτο».
Χρόνια τώρα, το τουριστικό ρεύμα δείχνει ότι οι επισκέπτες που ταξιδεύουν στην Μύκονο ή στην Σαντορίνη, κατά συντριπτική πλειοψηφία πάνε και στα δύο νησιά.
Άρα δεν πάνε Μύκονο ή Σαντορίνη… αλλά πάνε Μύκονο ΚΑΙ (+) Σαντορίνη. Δυστυχώς στο νησί των Ανέμων – την Μύκονο – έχει χαθεί η μπάλα εδώ και 5 χρόνια στο θέμα της αισχροκέρδειας και κυρίως την ασύστολης κλοπής στις χρεώσεις. Όταν κάποιος δεν προσέξει, ή δεν ζητήσει κατάλογο υπηρεσιών, τότε ο λογαριασμός που θα του δώσουν σε κλαμπ, εστιατόρια, τράνσφερ, κλπ θα είναι ληστρικός. Κι αυτά τα δημοσιεύουν χρόνια οι δυσαρεστημένοι τουρίστες στα social. Και τι λένε: «πήγαμε Μύκονο και Σαντορίνη και μας κατέκλεψαν».
Έλα που στην Σαντορίνη τέτοια φαινόμενα δεν υπάρχουν… Αλλά οι τουρίστες γράφουν «πήγαμε Μύκονο και Σαντορίνη…». Συνεπώς η δυσφήμιση της Μυκόνου που κυριολεκτικά την γκρέμισε φέτος, παρέσυρε και την Σαντορίνη.
Με εξαίρεση μία και μόνη επιχείρηση τράνσφερ στο λιμάνι του Αθηνιού της Σαντορίνης, που κατακλέβει τους τουρίστες καθημερινά και τα τραγικά παράγωγά της έχουν γίνει πολλές φορές «πρώτη» είδηση στα δελτία ειδήσεων των μεγάλων καναλιών, η Σαντορίνη είναι σε γενικές γραμμές ήπια στο τομέα αισχροκέρδειας.
Εκεί είναι και το σημείο που θα πρέπει να γίνει σαφή προσπάθεια απογαλάκτισης και διαφοροποίησης της Σαντορίνης από την Μύκονο, κυρίως στα social media, προκειμένου να σωθεί μερικώς τουλάχιστον, η κατάσταση.
Συμπέρασμα.
Η σεζόν του 2023 χάθηκε. Ο επιχειρηματικός κόσμος της Σαντορίνης και μέσω των θεσμικών του εκπροσώπων του θα πρέπει να προβεί σε αλλεπάλληλες κρούσεις διαμαρτυρίας κατά των αρχών. Επίσης… Εκλογές έρχονται. Ζητούμενο για την εκλογή νέου δημάρχου είναι η επιλογή προσώπου που θα μπορεί να δώσει λύση στα αμέτρητα προβλήματα που καταδίκασαν την Σαντορίνη σε εισοδηματικές απώλειες που ξεπερνούν το 50%.
Ας δούμε και τα επιπλέον θέματα που βάρυναν την ετυμηγορία των τουριστών μας προς τη κατεύθυνση της τουριστικής «καταδίκης»:
*Διάνοιξη του δεύτερου δρόμου στο λιμάνι του Αθηνιού, από τα φαναράκια προς Μεγαλοχώρι. Αυτό θα επιφέρει τεράστια ανακούφιση στο κυκλοφοριακό του λιμανιού, έτσι ώστε να σταματήσουν οι διαρκείς κακές αναφορές.
*Αναδιάρθρωση στο χώρο στάθμευσης των οχημάτων τουριστικών μεταφορών στο αεροδρόμιο με “τράβηγμα του αυτιού” στη fraport που αποδεδειγμένα απέτυχε, όπως βέβαια και στην Μύκονο (που την κατέστρεψε!).
*Εξυγίανση του οδικού δικτύου. Κυκλικοί κόμβοι, φανάρια όπου χρειάζονται και κατάργηση άσχετων μονοδρομήσεων, είναι τα σημεία αναφοράς. Είναι εκεί που απέτυχε ο νυν αρμόδιος αντιδήμαρχος σε όλα τα επίπεδα.
*Λύσεις εδώ και τώρα στο μπάχαλο του νοσοκομείου και των όσων έχει προκαλέσει εις βάρος της Σαντορίνης η διοίκηση της ΑΜΕΥ στο πολύπαθο χώρο της υγείας.
*Ενίσχυση της δημοτικής αστυνομίας σε πολυδύναμο τμήμα, προκειμένου να ελεγχθεί η παραβατικότητα σε όλη την Σαντορίνη.
*Καίρια και άμεση λύση στη χωματερή και αναδιαρθρωμένο πρόγραμμα στο ωράριο της αποκομιδής των σκουπιδιών, ώστε να μην συλλέγονται μέρα-μεσημέρι τα σκουπίδια στην Οία και σε άλλες τουριστικές περιοχές.
*Στοπ στην έκδοση νέων ξενοδοχειακών αδειών. Έφτασε ο κόμπος στο χτένι.
Εν κατακλείδι, η αρχή του κακού έγινε. Δίχως ριζοσπαστικά διορθωτικές ενέργειες, οι επόμενες σεζόν θα είναι ίσως και ακόμα χειρότερες.
