ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΘΡΥΛΙΚΑ ΑΝΩΓΕΙΑ
Δεν θα μπορούσαμε στην αναφορά μας στην Επαρχία Μυλοποτάμου να παραλείψουμε τα θρυλικά Ανώγεια.
της Μόνικας
Ζουγανέλη
Νομός Ρεθύμνης Επαρχία Μυλοποτάμου Δήμος Ανωγείων. 52χλμ από το Ρέθυμνο και σε υψόμετρο 790μ ένας ιδανικός προορισμός για όλες τις εποχές, ιδιαίτερα για την περίοδο που διανύουμε, σας περιμένει να τον ανακαλύψετε.
Η ονομασία τους οφείλεται στην θέση που είναι χτισμένα, στην ράχη ενός υψώματος που λέγεται Αρμί (Κορυφογραμμή) δηλαδή σε άνω μέρος (άνω γη). Χαρακτηριστικό των Ανωγειανών η ιδιαίτερη προφορά τους.
Διακρίνονται στην βιοτεχνία, χειροτεχνία και ξεχωρίζουν για τα υφαντά τους. Ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία αλλά φημίζονται για τα ήθη και τα έθιμά τους καθώς είναι από τα λίγα μέρη της Ελλάδας μας που μάχονται ακόμα για την διατήρησή τους με αμέριστη αγάπη και σεβασμό.
Δείγμα πολιτιστικής παράδοσης και κέντρο του σύγχρονου Κρητικού πολιτισμού όπως χαρακτηρίζονται από πολλούς.
Γνωστοί για την φιλοξενία τους, χαρακτηριστικά τα συμπόσια , εορτές που οργάνωναν παλαιότερα για τους φιλοξενούμενους στην κεντρική τους πλατεία.
Κάθε χρόνο αποτελούν θεσμό τα «Υακίνθεια» το πλέον πολιτιστικό φεστιβάλ της Κρήτης με συμμετοχές από όλη την Κρήτη και Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι από τα Ανώγεια κατάγονται οικογένειες με τεράστια προσφορά στην Κρήτη . Ο Νίκος Ξυλούρης και τα αδέρφια του ο Ψαραντώνης και ο Γιάννης Ξυλούρης, ο Βασίλης Σκουλάς, ο Αεράκης και τόσοι άλλοι.
Όπως και σε όλη την Κρήτη μην παραλείψετε μια επίσκεψη στις εκκλησιές του τόπου με ιδιαίτερη του Αγίου Ιωάννη με τις τοιχογραφίες του 12ου αιώνα.
Σημαντική η προσφορά των Ανωγείων και κατά την διάρκεια των Εθνικοαπελευθερωτικών Αγώνων.
Μάλιστα χαρακτηρίζεται και ως ο πυρήνας της Αντίστασης στην Κρήτη. Από εκεί φυγαδεύτηκε ο στρατηγός Φον Κράιπερ και αποτέλεσε και τον λόγο που ο διοικητής του φρουρίου της Κρήτης Χ. Μίλλερ διέταξε την ισοπέδωση των Ανωγείων και την εκτέλεση όλων των αντρών καθώς και όποιων έφεραν αντίσταση. Η Πολιτεία τίμησε τα Ανώγεια με την απονομή του Πολεμικού Σταυρού Α τάξεως το 1946 για τις καταστροφές που υπέστησαν αλλά και για τον ηρωισμό που επέδειξαν έτσι ώστε το 1947 να αναγνωριστούν ως Δήμος Ανωγείων. 
Όσων αφορά το που θα μείνετε μην ανησυχείτε οι Ανωγειανοί επέστρεψαν και έχτισαν έναν επίγειο παράδεισο έτοιμο να υποδεχτεί όλο τον κόσμο. Σοβαρές προτάσεις διαμονής με κύριο χαρακτηριστικό την άψογη φιλοξενία, την ευγένεια και την ζεστασιά των ντόπιων. Μην διστάσετε να κάτσετε στα παραδοσιακά καφενεία με τους ατάραχους από τον χρόνο μαυροπουκαμισάδες παππούδες. Οι ιστορίες τους σε στέλνουν σε άλλη διάσταση. Κρατήστε χώρο στις αποσκευές για τα κεντήματα και τα υφαντά που θα βρείτε άφθονα , δημιουργήματα των γυναικών του τόπου. Μην παραλείψουμε ότι στα Ανώγεια δημιουργήθηκε ο πρώτος γυναικείος συνεταιρισμός της Ελλάδας.
Στις βόλτες σας χαρείτε τους λυράρηδες που είναι πάντα έτοιμοι να σας χαρίσουν μία νότα ευτυχίας. Και για το τέλος αφήσαμε το φαγητό. Είστε στον Ψηλορείτη στον Μυλοπόταμο στα Ανώγεια. Ξεχάστε την δίαιτα και γευτείτε το οφτό, την ανωγειανή μακαρονάδα την τσικουδιά που είναι μόλις βγήκε από τα καζάνια καθώς και κάθε είδους κρητικού εδέσματος. Οι προσεχείς μέρες είναι μέρες που όλοι μας κάνουμε όνειρα. Στα Ανώγεια δεν θα δυσκολευτούμε ίσα ίσα θα ξετρελαθούμε. Είναι εκεί στην καρδιά του πιο περήφανου βουνού της Κρήτης και σας περιμένουν.
