«DOPING»
Του Γιώργου Πανταγιά*
«Σίτιους, Άλτιους, Φόρτιους». Πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά. Το ολυμπιακό σλόγκαν γνωρίζει μια εντυπωσιακή αίγλη στην εποχή μας.
Οι σπρίντερς τρέχουν «σαν τον άνεμο», οι άλτες πηδούν όλο και πιο ψηλά, οι αρσιβαρίστες κοντεύουν να μοιάσουν στον Άτλαντα και οι κολυμβητές έφτασαν να συναγωνίζονται…. τα ψάρια. Λίγες δεκαετίες πριν τα 5 μέτρα στο άλμα επί κοντώ, τα 2,10 μέτρα στο άλμα σε ύψος ή τα 100 μέτρα κάτω από 10 δευτ. θεωρούνταν ασύλληπτα σχεδόν ρεκόρ. Σήμερα σε ορισμένα αθλήματα αθλητές των 16-17 ετών έχουν καλύτερες επιδόσεις απ?ότι οι ολυμπιονίκες τριάντα χρόνια πριν.
Μα που θα φτάσουν τα ρεκόρ; Μια ιστορία χωρίς τελειωμό. Το δίδυμο της επιτυχίας για του σημερινούς πρωταθλητές. Και ο κάθε αθλητής δείχνει αποφασισμένος να διεκδικήσει αυτά τα τρόπαια , που θα φέρουν δόξα και χρήμα, ακόμη και με κίνδυνο της ζωής του.
Εύλογο είναι να αναρωτηθεί κανείς για το ποιος φταίει για την εξάπλωση αυτή των ουσιών. Ο ίδιος ο αθλητής που τα χρησιμοποιεί από άγνοια ή στη προσπάθειά του να καταρρίψει το ρεκόρ του ή να διακριθεί; Ο προπονητής 
του ή άλλοι παράγοντες που στοχεύουν στα παραπάνω; Η εμπορευματοποίηση των αθλητικών ιδανικών; Ο φίλαθλος που δεν συγχωρεί την ήττα στο ίνδαλμα του; Η μη αυστηρή τήρηση των κανονισμών ή η μη θέσπιση άλλων ποιο αυστηρών;
Η ιστορία του «ντόπινγκ» δεν άρχισε βέβαια στην εποχή μας αλλά πολύ παλιά.
Ωστόσο ο όρος «ντόπινγκ» εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1889. Ένα αγγλικό λεξικό αναφέρθηκε σε αυτή την ορολογία μετά από ένα περιστατικό που έγινε σε αγγλικό ιππόδρομο. Σύμφωνα με έναν κοινά αποδεκτό ορισμό «Doping είναι η χορήγηση φαρμάκων ή άλλων ουσιών ή η χρησιμοποίηση μεθόδων με σκοπό την αύξηση της απόδοσης».
Οι Ίνκας πριν επιχειρήσουν τις μεγάλες πορείες τους μασούσαν φύλλα από κάποιο φυτό που το ονόμαζαν «κάσπα τσίβα γιούγκε» δηλαδή το φυτό που σε κάνει να τρέχεις.
Οι Μεξικάνοι μασούσαν φύλλα από το φυτό «τζάκουλι» και την «κόκα» για να ανακτούν δυνάμεις που έχασαν στις μάχες.
Η ουσία «βενζεδρίνη » χρησιμοποιήθηκε ευρύτατα στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τις συμμαχικές δυνάμεις με τη μορφή των περίφημων energy tablets. Όπως μάλιστα έχει υπολογιστεί μόνο οι ένοπλες δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας χρησιμοποίησαν συνολικά 70 εκατομμύρια ταμπλέτες. Οι Αμερικάνοι σίγουρα πολύ περισσότερα ( κι εξακολουθούν: πόλεμος του Κόλπου, στο Ιράκ.)
Για την αρχαία Ελλάδα δεν φαίνεται να έχει παρουσιαστεί κάποιο κρούσμα «ντόπινγκ». Πάντως κάτι ?ψιθυρίζουν? ο Φιλόστρατος και ο Γαληνός για τις Ολυμπιάδες γύρω στο 3ο π.χ. αιώνα.
Οι Αμερικανοί ήταν οι πρώτοι που έκαναν συστηματική χρήση αναβολικών. Ξεκίνησαν το 1963 με το «ντιαναπολ», ένα ελαφρύ αναβολικό που το έδιναν στα… άλογα. Σήμερα ένα τέτοιο χαπάκι δεν αρκεί ούτε για ασπιρίνη, αφού μια δόση ίσα που γίνεται συζητήσιμη για συντήρηση.
Προπολεμικά οι Έλληνες αθλητές έτρωγαν με το κιλό…τα…σύκα, για να δυναμώσουν τον οργανισμό τους σε γλυκόζη. Έπρεπε να φάει κανείς τρία τσουβάλια σύκα για να έχει το ίδιο αποτέλεσμα με όση δίνει σήμερα ένα «αθώο» χαπάκι.
Mέχρι πρότινος τα πρωτεία στη χρήση απαγορευμένων ουσιών κατείχαν οι ποδηλάτες (οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως…κινητά φαρμακεία) και οι αθλητές του στίβου και της κονίστρας. Τελευταία όμως στο χορό έχουν μπει και οι αθλητές των ομαδικών αθλημάτων. Αιχμή του δόρατος το ποδόσφαιρο. Ποιος ξεχνάει τις καταγγελίες στην Γερμανική Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994 όταν στην εθνική τους ομάδα έδιναν με τις χούφτες κάτι μπλε χαπάκια. Κι όσοι δεν τα έπαιρναν και τα… φύτευαν στις γλάστρες είχε σαν αποτέλεσμα να μαραθούν όλα τα φυτά του ξενοδοχείου που έμεναν.
Το ντόπινγκ σήμερα δεν φαίνεται να περιορίζεται στη χρήση μόνο φαρμακευτικών ουσιών- που καλύπτουν βέβαια το μεγαλύτερο μέρος- αλλά χρησιμοποιούνται κι άλλα μέσα όπως: Oοξυγονοθεραπεία, μεταγγίσεις αίματος, μυική διέγερση με ηλεκτρόδια, υπεριώδης ακτινοβολία, «αέρας στο έντερο» (κυρίως οι κολυμβητές ), ύπνωση, πρόκληση εγκυμοσύνης και μετά από 2-3 μήνες έκτρωση και άλλα που δεν μπορεί να τα βάλει νους (υγιούς ) ανθρώπου.
Το πρόβλημα του «ντόπινγκ» έχει δυο διαστάσεις: την ηθική και την ιατρική από την πλευρά των επιπλοκών από την χρήση τέτοιων ουσιών.
Από ηθικής πλευράς είναι… ανήθικο να συναγωνίζονται στο στίβο αντί των αθλητών οι… γιατροί. Όσο ποιο ?καλός? είναι ο γιατρός τόσο ποιο ψηλά θα φτάσει ο αθλητής του. Δεν είναι λίγοι οι αθλητές που σταμάτησαν τον αθλητισμό επειδή δεν «τα ?παιρναν» και δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν σε επιδόσεις τους άλλους που «τα?παιρναν» κι ας ήταν μεγαλύτερα ταλέντα απ?αυτούς.
Στην αφετηρία δεν ξεκινούν όλοι από την ίδια γραμμή αλλά κάποιοι ξεκινούν από ποιο… μπροστά.
Yπάρχει ο φόβος ο ανταγωνιστικός αθλητισμός να καταντήσει σαν τον ιππόδρομο και οι αθλητές σαν…τα άλογα που παρόλο αυτά αγωνίζονται οι ιδιοκτήτες τους παίρνουν τα βραβεία.
Όσο αφορά τις παρενέργειες στον οργανισμό από τη συχνή χρήση απαγορευμένων ουσιών εκεί τα πράγματα είναι από τραγικά έως πολύ τραγικά.
Οι ποιο συνηθισμένες ανεπιθύμητες παρενέργειες είναι η επίδραση στα γεννητικά όργανα. Έχουμε αλλαγή της χροιάς της φωνής, τριχοφυΐα, εμφάνιση ακμής, αναστολή της σπερματογένεσης, ατροφία των οσχέων και στείρωση καθώς και δυσλειτουργία των ωοθηκών, όπως αναστολή της ωορρηξίας . Ακόμα μπορεί να έχουμε παρεμπόδιση της φυσιολογικής ανάπτυξης του σώματος.
Σε πρόσφατες μελέτες διαπιστώθηκε υπερτροφία των καρδιακών κοιλοτήτων και αύξηση του όγκου της αριστερής κοιλίας. Έχουμε ακόμα ερυθρότητα του δέρματος με εμφάνιση μωλώπων, εξανθημάτων και έντονου κνησμού. Συχνές είναι οι αιμορραγίες από την στοματική ή ρινική κοιλότητα. Ακόμα συχνές είναι οι κεφαλαλγίες και οι πόνοι στην οσφυϊκή, λαγόνια, κοιλιακή χώρα που οφείλονται στη δημιουργία πεπτικού έλκους. Από το πεπτικό σύστημα συχνή είναι η εμφάνιση εμετών και διαταραχών του πεπτικού σωλήνα.
Από τις πλέον όμως γνωστές παρενέργειες των αναβολικών είναι οι διαταραχές της υπατικής λειτουργίας . Επειδή τα αναβολικά έχουν τοξική δράση στα υπατικά κύτταρα μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση τους και σε κίρρωση του ύπατος. Ακόμα έχουμε ελάττωση της πηκτικότητας του αίματος και δημιουργία κύστεων με αίμα. Μια άλλη δραματική επιπλοκή είναι η ανάπτυξη ηπατοκυτταρικού καρκινώματος. Δυστυχώς έχουν περιγραφεί στη βιβλιογραφία περιπτώσεις νεαρών αθλητών με καρκίνο του ύπατος που αποδόθηκε στα αναβολικά που έπαιρναν. Υπάρχουν μάλιστα αρκετές ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα αναβολικά έχουν καρκινογόνο δράση όχι μόνο στο ήπαρ αλλά και στους νεφρούς καθώς και στον προστάτη.
Αν λοιπόν κάποιος θέλει να αυξήσει τις επιδόσεις του με χρήση απαγορευμένων ουσιών και μεθόδων ας το σκεφτεί λίγο καλύτερα. Αν δεν «ντοπαριστεί» μπορεί να μην αυξήσει τις επιδόσεις του όσο θα ήθελε αλλά θα αυξήσει σίγουρα την διάρκεια της ζωής του.
* ο κύριος Γιώργος Πανταγιάς
είναι καθηγητής Φυσικής αγωγής
στο Σύλλογο “ΑΓΑΠΗ”
& προπονητής ποδοσφαίρου στα τμήματα υποδομής
του “Α.Γ.Ο.Δ.Α. Παναρκαδικός”
και ιδιοκτήτης γηπέδου 5Χ5 στο Σφακάκι – Ρέθυμνο
28310 – 72350
6977935688
