To Επιμελητήριο παίρνει θέση μέσω μεγάλης δημοσκόπησης
- Ανησυχητικά τα στοιχεία έρευνας που διενήργησε το ΕΒΕ για τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στις επιχειρήσεις
- «ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ»
10/12/09
της Μαρίας Καλογεράκη
Η οικονομική κρίση έχει ήδη επηρεάσει σημαντικά τις επιχειρήσεις του νομού Ρεθύμνου και μάλιστα περισσότερο από ότι τις είχε επηρεάσει πριν από οκτώ μήνες.
Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την ηλεκτρονική δημοσκόπηση που πραγματοποίησε το Επιμελητήριο Ρεθύμνου για δεύτερη φορά μέσα στο 2009, προκειμένου να καταγράψει μια σαφή εικόνα για τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης στις επιχειρήσεις- μέλη του.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας το 40% των επιχειρήσεων εξετάζει το ενδεχόμενο να μειώσει το προσωπικό του και μόλις το 21% να βάλει λουκέτο στην επιχείρησή του.
Από την άλλη πλευρά όμως η κατάσταση της ρευστότητας στην αγορά έχει βελτιωθεί , αρκετές επιχειρήσεις έχουν μειώσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με τις τράπεζες και από τον Ιανουάριο μέχρι τον Νοέμβριο του 2009 μπορεί να έκλεισαν 180 επιχειρήσεις όμως άνοιξαν 300.
Η διοίκηση του Επιμελητηρίου Ρεθύμνου έχει ήδη στείλει τα στοιχεία της έρευνας που διεξήχθη στο υπουργείο οικονομικών.
Επιπλέον τα μέλη του εκφράζουν την ανησυχία τους για την πορεία των επιχειρήσεων και καλούν τους πολίτες να στηρίζουν και να ενισχύουν την τοπική αγορά.
Αναλυτικά η έρευνα που διενήργησε το Επιμελητήριο Ρεθύμνου έχει ως εξής:
Το Επιμελητήριο Ρεθύμνης, σε συνέχεια της πρώτης ηλεκτρονικής δημοσκόπησης που πραγματοποίησε μεταξύ των μελών του τον Μάρτιο του 2009, επιχείρησε, για δεύτερη φορά,
να καταγράψει μια σαφή και συγκριτική εικόνα για τις μέχρι τον Νοέμβριο του 2009 επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης στις επιχειρήσεις – μέλη του, μετά το πέρας της σημαντικής για την πλειονότητα των επιχειρήσεων τουριστικής περιόδου.
Η δεύτερη δημοσκόπηση εστίασε το ενδιαφέρον της στις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης σε τομείς, όπως η ρευστότητα, οι πωλήσεις, η συνεργασία με τις τράπεζες και, συγχρόνως, επιχείρησε να καταγράψει προτάσεις για τα μέτρα που οι επιχειρηματίες θεωρούν αναγκαίο να ληφθούν τόσο από την Πολιτεία για τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όσο και από τους ίδιους για την έξοδο των επιχειρήσεών τους από την κρίση.
Η δεύτερη αυτή δημοσκόπηση, όπως και η αντίστοιχη πρώτη, πραγματοποιήθηκε μέσω της συμπλήρωσης ερωτηματολογίου σε ηλεκτρονική μορφή στο διάστημα από 5 μέχρι 30 Νοεμβρίου 2009 σε αντιπροσωπευτικό δείγμα επιχειρήσεων από τους κυριότερους τομείς οικονομικής δραστηριότητας του Νομού Ρεθύμνης, δείγμα παρόμοιας διαστρωμάτωσης και μεγέθους με αυτό της πρώτης.
Το πλέον σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από την ανάλυση των απαντήσεων είναι ότι στην παρούσα περίοδο η οικονομική κρίση έχει ήδη επηρεάσει σημαντικά τις επιχειρήσεις του Νομού και μάλιστα περισσότερο από ότι τις είχε επηρεάσει πριν από οκτώ μήνες.
Ίσως το πιο ανησυχητικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι το επιχειρηματικό κλίμα στο Ν. Ρεθύμνης έχει επιδεινωθεί, σε σημείο τέτοιο που, σε κάποιες περιπτώσεις, να απειλεί την ίδια τη συνέχιση της λειτουργίας ενός σημαντικού ποσοστού επιχειρήσεων. Αναλυτικά:
1.- Το Νοέμβριο του 2009, το 84% περίπου των ερωτηθέντων απάντησε ότι έχει ήδη επηρεαστεί σε μικρό ή σοβαρό βαθμό από την οικονομική κρίση, έναντι 68% των ερωτηθέντων στην δημοσκόπηση του Μαρτίου. Από αυτούς, το 50% δήλωσε στη δεύτερη δημοσκόπηση ότι έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό.
2.- Ένα ποσοστό της τάξης του 14% των επιχειρηματιών του Νομού που συμμετείχε στη δεύτερη δημοσκόπηση, δήλωσε ότι δεν έχει επηρεαστεί ακόμα, αλλά αναμένει ότι θα πληγεί σύντομααπό την κρίση (σε σχέση με ποσοστό 27% τον Μάρτιο).
3.- Σε ότι αφορά στην πορεία των πωλήσεων, ο τζίρος έχει μειωθεί σε σύγκριση με το ίδιο περσινό διάστημαγια το87,6%των επιχειρήσεων που απάντησαν στη συγκεκριμένη ερώτηση, έναντι 78% των επιχειρήσεων στην αντίστοιχη ερώτηση της δημοσκόπησης του Μαρτίου.
Πιο συγκεκριμένα, μικρή μείωση, μικρότερη του 10% εμφάνισε το 16% (8,3% τον Μάρτιο), μείωση μεταξύ 10% και 20%, παρουσίασαν οι πωλήσεις στο 23,5% του δείγματος (33% τον Μάρτιο), ενώ μεγάλη μείωση, μεγαλύτερη από 20%, καταγράφεται στο 48,10% των επιχειρήσεων (έναντι 36% στη δημοσκόπηση του Μαρτίου).
Σταθερότητα στις πωλήσεις καταγράφεται στο 4% (14% τον Μάρτιο) των απαντήσεων, ενώ το ποσοστό των επιχειρήσεων που παρουσίασε αύξηση του ύψους των πωλήσεών του είναι 8%,παρόμοιο και στις δύο δημοσκοπήσεις.
4.- Στην δεύτερη δημοσκόπηση υπήρχε μια ακόμη ερώτηση για να καταγραφεί ειδικά η πορεία των εσόδων των επιχειρήσεων κατά την φετινή τουριστική περίοδο (2009), σε σχέση αφενός με την αντίστοιχη περσινή, αλλά και με τις προσδοκίες των επιχειρηματιών πριν η περίοδος αυτή ξεκινήσει.
Έτσι, στην ερώτηση για την τελική πορεία των εσόδων των επιχειρήσεων κατά τη φετινή τουριστική περίοδο, πάντοτε σε σχέση με τις προσδοκίες τους, οι απαντήσεις έχουν ως εξής:
4.1 Η πορεία εσόδων των επιχειρήσεών τους ήταν καλύτερη από ότι περίμεναν, αλλά όχι ικανοποιητική, σε ποσοστό 13% περίπου των επιχειρήσεων.
4.2 Ικανοποιητική, όπως το περίμεναν, ήταν σε ποσοστό της τάξης του 14,5%.
4.3 Άσχημη φετινή πορεία κατέγραψε το 66,2% των επιχειρήσεων και ειδικότερα το 36,1% κατέγραψε την φετινή πορεία ως απογοητευτική, όπως άλλωστε το περίμενε, ενώ πορεία πολύ χειρότερη από ό,τι περίμενε είχε το 30,10% των επιχειρήσεων.
Σε σχέση με το τελευταίο δεδομένο, αναρωτιέται κανείς για το ποιες θα είναι οι επιχειρηματικές αποφάσεις των ανθρώπων αυτών, όταν η φετινή οικονομική πραγματικότητα ξεπέρασε ακόμα και τους όποιους, πιθανά απαισιόδοξους σχεδιασμούς τους.
5.- Στην πολύ σημαντική ερώτηση: «Η επιχείρηση σας αντιμετωπίζει αυτή την περίοδο πρόβλημα ρευστότητας;» από τις απαντήσεις που δόθηκαν, προκύπτει ότι προφανώς οι επιχειρήσεις είχαν λάβει σε κάποιο βαθμό τα μέτρα τους, ούτως ώστε να προστατευτούν από τους σοβαρούς κινδύνους που παρουσιάζονται σε μια επιχείρηση με αδυναμία ρευστότητας.
5.1 Ένα ποσοστό 23,20% του συνόλου των επιχειρήσεων απάντησε ότι δεν αντιμετωπίζει σχετικό πρόβλημα σε σχέση με το 16,80% του Μαρτίου, ενώ μικρό πρόβλημα στην ρευστότητα παρουσιάζεται στο 45% των επιχειρήσεων, με το αντίστοιχο πρόβλημα να εμφανίζεται στις μισές επιχειρήσεις του δείγματος της δημοσκόπησης του Μαρτίου.
5.2 Όμως, μεγάλης έκτασης πρόβλημα ρευστότητας συνεχίζει να αντιμετωπίζει μια στις τρεις επιχειρήσεις της δημοσκόπησής μας (32% το Νοέμβριο, έναντι 33% τον Μάρτιο του 2009).
6.- Σε μια ακόμη από τις σημαντικές ερωτήσεις της δημοσκόπησης, αυτής που αφορά σε ποιο ή ποια από μια σειρά πιθανών μέτρων της νέας Κυβέρνησης για τη στήριξη των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων θεωρούν οι ίδιοι ως το πλέον αναγκαίο, τα ευρήματα παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Σημειώνεται ότι οι επιχειρηματίες είχαν τη δυνατότητα να δηλώσουν ως πλέον αναγκαία, περισσότερα του ενός μέτρα. Η ιεράρχηση των απαντήσεων των επιχειρηματιών ήταν η ακόλουθη:
6.1. Προκήρυξη νέου προγράμματος επιδότησης επιτοκίου δανεισμού μέσω του ΤΕΜΠΜΕ, 
σε ποσοστό 45.1%.
6.2.Προκήρυξη νέων προγραμμάτων επιδότησης επενδύσεων εκσυγχρονισμού επιχειρήσεων, σε ποσοστό 43.9%.
6.3. Μείωση των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος, σε ποσοστό 30.5%.
6.4. Πάγωμα τιμολογίων ΔΕΚΟ και Δημοτικών Τελών, σε ποσοστό 29.3%.
6.5. Αναστολή της προσωποκράτησης για χρέη στο Δημόσιο, 
σε ποσοστό 15.9%.
Οι επιχειρηματίες σε αυτή την ερώτηση είχαν τη δυνατότητα να υποβάλλουν και τις δικές τους προτάσεις. Μεταξύ των προτάσεων που υποβλήθηκαν, ως πιο σημαντικές αξιολογούνται η επιτάχυνση των διαδικασιών εξόδου από τη βάση δεδομένων του Τειρεσία και η μη καταχώρηση οφειλέτη μέχρι την τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης, η ευνοϊκή ρύθμιση των χρεών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, η μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ, το πάγωμα των οφειλών υφιστάμενων δανείων, αλλά και η άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων.
Τονίζεται σε αυτό το σημείο ότι η αναγκαιότητα θεσμοθέτησης νέου προγράμματος επιδότησης επιτοκίου δανεισμού επιχειρήσεων μέσω του ΤΕΜΠΜΕ, θέμα για το οποίο και το Επιμελητήριο Ρεθύμνης πρόσφατα έχει καταθέσει σχετική πρόταση, κυριαρχεί στην ιεράρχηση των απαντήσεων τόσο στη δεύτερη δημοσκόπηση, όσο και στην αντίστοιχη προηγούμενη.
7.- Το επίπεδο της συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και τραπεζικών ιδρυμάτων αποτέλεσε αντικείμενο της επόμενης ερώτησης. Από τις απαντήσεις που δόθηκαν προκύπτει ότι τα προβλήματα συνεργασίας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις με τα τραπεζικά ιδρύματα έχουν αυξηθεί μετά την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης. Θα πρέπει, όμως, να σημειωθεί ότι τα σχετικά προβλήματα είναι τώρα σαφώς μικρότερα, ως ποσοστά επί του συνόλου. Κάποιο πρόβλημαδήλωσε ότι αντιμετωπίζει το 45% των ερωτηθέντων, ενώ στην προηγούμενη δημοσκόπηση του Μαρτίου, περισσότερες από τις μισές επιχειρήσεις (58%), δήλωσαν ότι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα.
Σε ότι αφορά το είδος του προβλήματος, το 50% των επιχειρήσεων αντιμετώπισαν πρόβλημα από την απόρριψη αιτήματος δανειοδότησης για κεφάλαιο κίνησης, μία στις τρείς δήλωσε αντίστοιχη απόρριψη αιτήματος δανειοδότησης για υλοποίηση επενδυτικού σχεδίου, όπως και μονομερή αύξηση επιτοκίου παλιού δανείου σε ποσοστό δυσανάλογο με τα διεθνή δεδομένα.
Πάντως τα ποσοστά απαντήσεων στην ερώτηση αυτή είναι περίπου αντίστοιχα με αυτά της δημοσκόπησης του Μαρτίου, αν και ως νέο δεδομένο καταγράφονται τα προσκόμματα στην προεξόφληση επιταγών πελατών που δήλωσε ένα ποσοστό περίπου 20% των επιχειρηματιών.
8.- Σε ότι αφορά στην πολιτική που σκοπεύουν να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους, (στη συγκεκριμένη ερώτηση υπήρχε η δυνατότητα χρήσης περισσότερων από μία επιλογών), πέραν των προφανών και λογικών επιλογών, όπως η πολιτική συμπίεσης του λειτουργικού κόστους (58.8%) και τηςαναζήτησης καλύτερων συνεργασιών με προμηθευτές (36.3%), ανησυχητική εντύπωση προκαλούν τα ευρήματα σε ότι αφορά στην απασχόληση, όπου ένα ποσοστό της τάξης του 40% εξετάζει το ενδεχόμενο να προβεί σε μείωση του προσωπικού που απασχολεί, ενώ αντίστοιχα ένα ποσοστό της τάξης του 21,30% αντιμετωπίζει ως πιθανή ακόμη και την ενδεχόμενη διακοπή της συνέχισης της λειτουργίας της επιχείρησης του.
Αναλυτικά, οι σχετικές απαντήσεις που δόθηκαν έχουν ως εξής:
8.1 Πολιτική συμπίεσης του λειτουργικού της κόστους, ποσοστό 58.80%
8.2 Μείωση του προσωπικού που απασχολεί, ποσοστό 40%
8.3 Αναζήτηση καλύτερων συνεργασιών με τους προμηθευτές της, ποσοστό 36.30%
8.4 Νέες επενδύσεις εκσυγχρονισμού της μέσα από επιδοτούμενα προγράμματα, ποσοστό 35%.
8.5 Διαφοροποίηση της γκάμας των προϊόντων/υπηρεσιών της, ποσοστό 31.30%.
8.6 Πολιτική μείωσης των τιμών των προϊόντων/υπηρεσιών της, ποσοστό 27.50%.
8.7 Πολιτική διαφήμισης και μάρκετινγκ, ποσοστό 21.30%.
8.8 Ενδεχόμενη διακοπή της λειτουργία της, ποσοστό 21.30%
9.- Σε ότι αφορά στις απαντήσεις για την φάση στην οποία πιστεύουν ότι βρίσκεται η οικονομική κρίση σε σχέση με τις Ελληνικές επιχειρήσεις, επισημαίνουμε ότι οι αρνητικές εκτιμήσεις αποτελούν σημαντικότατο παράγοντα για την ψυχολογία και τις κινήσεις της αγοράς και επιδεινώνουν το δυσμενές επιχειρηματικό κλίμα που ήδη επικρατεί. Αναλυτικά:
9.1 Εκτίμηση ότι θα υπάρξει ανάκαμψη μέσα στο πρώτο εξαμήνου του 2010 δηλώνει μόνο το 3,80%.
9.2 Ποσοστό 32,5% πιστεύει ότι δεν θα υπάρξει ανάκαμψη πριν από το δεύτερο εξάμηνο του 2010.
9.3 Ακόμη πιο απαισιόδοξη είναι η εκτίμηση των περισσοτέρων (63,80%) που θεωρεί ότι τα χειρότερα δεν έχουν έλθει ακόμη και δεν προβλέπουν ανάκαμψη εντός του 2010.
Στην αντίστοιχη δημοσκόπηση του Μαρτίου που αφορούσε σε εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για το οικονομικό κλίμα εντός του 2009, το ποσοστό που προέβλεπε ανάκαμψη μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2009 ανέρχονταν σε 8,70%, το ποσοστό αυτών που προέβλεπε ανάκαμψη από το δεύτερο εξάμηνο του 2009 ανερχόταν σε 17,40%, ενώ το ποσοστό αυτών που δεν προέβλεπαν ανάκαμψη εντός του 2009 ανερχόταν σε περίπου 74%.
Είναι, λοιπόν, προφανές ότι παρά τις όποιες πρωτοβουλίες για την έξοδο της Ελληνικής οικονομίας από την κρίση, το επιχειρηματικό κλίμα, σε ότι τουλάχιστον αφορά στις επιχειρήσεις που συμμετείχαν στις δυο δημοσκοπήσεις, δεν έχει καθόλου βελτιωθεί.
10.- Η Διοίκηση του Επιμελητηρίου Ρεθύμνης θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικές τις απόψεις των μελών του σχετικά τον τρόπο που οι φορείς εκπροσώπησής τους μπορούν να τις βοηθήσουν. Έτσι στην αντίστοιχη ερώτηση, οι απαντήσεις που δόθηκαν έχουν ως εξής:
10.1 Μέσω παροχής πληροφόρησης για δυνατότητες αξιοποίησης ευκαιριών ένταξης σε κοινοτικά προγράμματα, απάντησε στη δημοσκόπηση Νοεμβρίου ποσοστό 57.90%, έναντι ποσοστού 27.90%. στην αντίστοιχη δημοσκόπηση του Μαρτίου 2009.
10.2 Μέσω παρεμβάσεων προς τα αρμόδια Υπουργεία, απάντησε στη δημοσκόπηση Νοεμβρίου ποσοστό 53.90%, έναντι ποσοστού 35.30% στην αντίστοιχη δημοσκόπηση του Μαρτίου 2009.
10.3 Μέσω πρωτοβουλιών που να προτρέπουν τους καταναλωτές σε αγορές από τις τοπικές επιχειρήσεις, απάντησε στη δημοσκόπηση Νοεμβρίου ποσοστό 34.20%, έναντι ποσοστού 23.50% στην αντίστοιχη δημοσκόπηση του Μαρτίου 2009.
10.4 Μέσω υλοποίησης προγραμμάτων από τους ίδιους τους φορείς για επιμόρφωση επιχειρηματιών και εργαζομένων, απάντησε στη δημοσκόπηση Νοεμβρίου ποσοστό 26.30%, έναντι ποσοστού 16.20% στην αντίστοιχη δημοσκόπηση του Μαρτίου 2009.
10.5 Μέσω της ενθάρρυνσης δημιουργίας δικτύων συνεργαζόμενων επιχειρήσεων (clusters), απάντησε στη δημοσκόπηση Νοεμβρίου ποσοστό 22.40%, έναντι ποσοστού 10,30% στην αντίστοιχη δημοσκόπηση του Μαρτίου 2009.
Από τις παραπάνω απαντήσεις προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι μεγάλη σημασία έχει για τους επιχειρηματίες η ενεργός υποστήριξη των επιχειρήσεων από τα Επιμελητήρια , όπως και η δυναμική παρουσία των φορέων εκπροσώπησής τους στη διεκδίκηση εξεύρεσης λύσεων στα προβλήματα που τους απασχολούν.
Εξετάζοντας τις απαντήσεις που δόθηκαν στη δημοσκόπηση, συμπεραίνει κανείς ότι οι Ρεθεμνιώτες επιχειρηματίες προσδοκούν ανάκαμψη όχι μόνο από τη βελτίωση του εθνικού και του διεθνούς οικονομικού κλίματος, αφού η φύση της τοπικής οικονομίας εξαρτάται στο μεγαλύτερο ποσοστό της από τον τουρισμό και κατά συνέπεια από τις διακυμάνσεις της παγκοσμοποιημένης πλέον οικονομίας, αλλά και από την ανάληψη δικών τους, ιδιωτικών πρωτοβουλιών, που θα τους επιτρέψουν να αντιμετωπίσουν τη διεθνή οικονομική κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες.
Η ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας προϋποθέτει τις απαραίτητες κυβερνητικές πολιτικές, επιχειρηματικές πρακτικές και οικονομικές αγορές που να δημιουργούν ένα περιβάλλον θετικό για την ανάπτυξη επιχειρήσεων. Ακόμη και οι πιο θαρραλέοι στην ανάληψη ρίσκου χρειάζονται εμπιστοσύνη στο ότι η αξία των ιδεών και των προσπαθειών τους θα είναι εκείνη που θα καθορίσει την κερδοφορία των προϊόντων και των υπηρεσιών τους.
Το Επιμελητήριο Ρεθύμνης δεσμεύεται ότι θα υποστηρίξει την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας στο μέτρο των δυνατοτήτων του με συμβουλευτικές και υποστηρικτικές υπηρεσίες προς τα μέλη του, με κάθε δυνατή παρέμβαση προς τους αρμόδιους φορείς, αλλά και με πρωτοβουλίες καταγραφής και αξιολόγησης των δεδομένων του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Ειδικότερα, οι δημοσκοπήσεις που αφορούν στις συνέπειες της οικονομικής χρήσης θα επαναλαμβάνονται σε τακτικά χρονικά διαστήματα, με σκοπό την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων για τις διαχρονικές επιπτώσεις του οικονομικού και θεσμικού περιβάλλοντος στην τοπική επιχειρηματικότητα.
Τελειώνοντας, η Διοίκηση του Επιμελητηρίου Ρεθύμνης αισθάνεται την ανάγκη να ευχαριστήσει τα μέλη του που συμμετείχαν σε αυτή την τόσο σημαντική δημοσκόπηση.
